اجتماعی

شهرت و موفقیت

شهرت و موفقیت - دکتر طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

شهرت و موفقیت :

 درحقیقت به تعداد انسان‌هاي روي زمين مي­توان زندگي را معني كرد، هيچ تعريف مشخص و كاملي از خوش­بختی و موفقیت نمي‌توان ارايه داد، گرچه قرن‌ها­ است اديان الهي و فلاسفه­ نظرات گوناگوني در این موارد اظهار كرده‌­اند. بهتر است مدعی شویم؛ موفقیت چیزی است­ که به­ طور شخصی در مورد آن تصمیم ­می­گیریم.

 بسیاری از افراد مشهور به خاطر عدم توانایی در برقراری تعادل بین جنبه‌های منفی و مثبت قدرت به دست آمده از شهرت به ورطه نابودی کشیده میشوند یا به عبارتی واضح­تر به دلیل انحرافات اخلاقی همان افتادن در دام حُب جاه، برتری‌جویی موجود در ذات شهرت و ظواهر فریبنده آن که اگر در اختیار انسانی سُست بنیان باشد موجب تباهی می­گردد. چون انسان از شهرت و قدرت ذاتی آن در جهت امیال رذیلانه و ضد ارزشی و شیطانی استفاده نموده و به هدف دستیابی به نیات پست و شوم از شهرت و سرشناس بودن خود سوء استفاده می­کند.

شهرت تاثیر زیادی روی زندگی افراد مشهور می­گذارد که البته همه­ آن مثبت نیست. وقتی کسی در کانون توجه باشد، تغییراتی در زندگی‌­اش ایجاد می­شود. یکی از مهم­ترین‌شان از بین رفتن حریم خصوصی است. ممکن است فرد مشهور دچار غرور کاذب گردد و سطح روابطش با دیگران و مردم نه تنها کاهش یابد بلکه ارتباطات فردی­اش تحت­ تاثیر عناصر منفی اخلاقی که در وی تقویت شده کمرنگ و سُست شوند. ازاینرو به افراد مشهور، مثل برخی جوانان ورزشکار که ظرفیت تحمل چنین پتانسیلی را ندارند، باید آموزش و مهارت رویارو شدن با شرایط تازه را داد تا گرفتار معضلات اخلاقی و آسیب‌های اجتماعی نشوند.

کلاس‌های آموزشی متعدد کمک می­کند تا افراد مشهور مخصوصا آن­هایی که از اوج فقر و رتبه‌های پایین اجتماعی، به سطوح بالا و موفقیت دست یافته‌­اند بتوانند با شهرت و عواقب در معرض دید بودن و از بین رفتن حریم خصوصی و… کنار بیایند و محبوب­تر شوند. چنین آموزش‌هایی برای تمام افراد مشهور لازم است.

اگر فرد از شهرتش برای انجام کارهای خیر استفاده کند قطعا آثار مثبتی دارد. برخی از افراد مشهور هم سعی می­کنند با فعالیت در امور خیریه جلب توجه کنند، حتا اگر واقعا نیت خیر هم داشته باشند ولی تظاهر بیش از حد باعث خراب شدن وجهه آنان در نظر دیگران می­شود. شهرت مانند یک شمشیر دو لبه است، برخی افراد اگر شهرت نداشتند، شاید آدم­‌های بهتری بودند. یعنی فرد از قبل زمینه­ برخی خصوصیات منفی را دارد و شهرت به عنوان یک عامل محرک؛ بروز این عناصر منفی را تشدید می­کند. از طرفی دیگر برخی افراد مشهور از ترس به خطر افتادن موقعیت یا حیثیت‌­شان، خیلی از کارها را انجام نمی­دهند، یعنی شهرت به عنوان یک عامل بازدارنده عمل می­کند.

به‌طور خلاصه فرد مشهور همواره مورد حسد و اتهام دیگران قرار می­گیرد. فرد مشهور اگر دارای خصائل اخلاقی دون باشد برای این که خود را از اتهامات و مکر حسودان و حملات کلامی و لسانی دیگران مبرا کند و منزلت و جایگاه خود را نزد مردم بالا ببرد دست به ریا و تظاهر می­زند، و سعی می‌كند عیوب و نقایص خود را از مردم پنهان كند و خود را دارای كمالات و فضایلی نشان دهد كه فاقدشان است.

بسیاری از افراد مشهور از مردم فرار میکنند چون خلوت و آرامش یک زندگی عادی را از دست داده‌­اند، همواره زیر نگاه دیگران قرار داشتن، و تصور این­که عده‌­ای مدام مراقب شما هستند احساس امنیت انسان که یکی از اصلی‌­ترین نیازهای بشر می­باشد را زایل می­کند، بسیاری از ناهنجاری‌های روانی و مشکلات روحی انسان ناشی از تخریب احساس امنیت یا فقدان آن است. انسان وقتی کم­کم به شهرت می­رسد خشنود می­گردد ولی درگذر ایام با افزوده شدن بر دامنه شهرت­شان و کم­رنگ شدن حس امنیت، نگرانی جای آن را می­گیرد. در یک کلام از دست دادن آرامش.

هیچ­کس نمی­تواند ادعا کند از شهرت و قدرت خوشش نمی‌­آید؛ اگر کسی چنین بگوید، یا از عواقب آن می­ترسد یا ادای شکسته نفسی در می­‌آورد. شاید کسانی در مقابل پول مقاومت کنند ولی در برابر وسوسه­‌ی قدرت که به دنبال شهرت می‌آید به سختی می­توانند پاسخ منفی دهند. برخی افراد، خوش­بختی را فقط در پول و ثروت يا مقام و قدرت می­دانند؛ در حالی ­که نیمی از ثروتمندان و صاحب­‌منصبان جهان به­ هیچ ­روي خوش­بخت و سعادتمند نیستند. پول و ثروت، قدرت و مقام، زیبایی و ذکاوت یا مدارج عالی تحصیلی و شهرت دلیلي بر سعادت و خوش­بختی نیست.

خوش­بختی واژه‌­ای زرین، زیبا و دلپذیر است که در هر فرهنگ و تمدنی، آرمانی ارزشمند و محبوب شمرده می­شود. نوع نگاه انسان به آفرینش و هستی، مبنای تفسیر خوش­بختی ا­ست. خوش­بختی، امری نسبی ا­ست نه مطلق و هرانسانی حتا افراد مشهور تعریف خود را از آن دارند؛ البته از نظر کارشناسان روان­شناسی و جامعه‌شناسی، خوش­بختی را هم می­توان معنی کرد و هم برایش قالب تعیین نمود.

هرکسی تعریفي از خوش­بختی دارد، اما شاید انتهای همه­‌ي آن­ها به یک جا ختم ­شود و آن احساس آرامش و شادمانی درونی­ است. ازاینرو نمی­توان قاطعانه اعلام کرد که هر فرد مشهوری خوشبخت است یا بدبخت چون این صرفا یک احساس درونی و انتزاعی است. شهرت یعني معروف شدن و شهرت­ طلبي يعني تلاش براي قدر و منزلت پيدا كردن. کسب شهرت اگر به حُب ذات و مطرح كردن خود بر‌گردد، یعنی جاه­ طلبی که به دنبال غفلت از خدا ظهور می‌كند و امری ناپسند است. زدودن این خصلت ناشایست به سختی محقق می‌شود؛ چون در حقیقت كنار زدن و شكستن نفس کار سختی است. خداوند می‌فرماید: «این منزل آخرت (بهشت) را تنها برای كسانی قرار می‌دهیم كه در روی زمین قصد برتری (جاه و شهرت)‌ و قصد فساد ندارند» (قصص/۸۳).

همه آدم­ها علاقمندند در مرکز توجه باشند و به نوعی دیده شوند. این خصوصیت در همه مشترک است و شدت و ضعفش متفاوت می­باشد. منظور این­که انسان نیازمند است از محیط خود و از اطرافیان پاداش بگیرد. این پاداش گاهی تنها یک تایید و تشویق ساده است.

عامل اصلی شهرت نیز همین است، معنی شهرت در معرض توجه بودن است. انسان‌ها همچون قدرت به دنبال شهرت‌طلبی­‌اند. می­توان گفت اکثر افراد دوست دارند به شهرت برسند. به­ طور خلاصه شهرت یعنی معروف بودن، حال هرچه قدر تعداد آدم‌هایی که فرد مشهور را می­شناسند؛ بیشتر باشد دایره‌ی شهرت او هم وسیعتر است. این­که فرد بدون افتادن در دام جاه‌­طلبی و آز قدرت بر اریکه­ شهرت سوار شود، موضوع قابل بحثی است.

افرادی به شهرت دست می‌­یابند که چیزی برای عرضه داشته باشند؛ مذهبی، هنری، سیاسی، ورزشی، اجتماعی و… شهرت می­تواند مثبت یا منفی باشد؛ به بیانی روشن­تر هیتلر و گاندی هر دو شهرتی تاریخی دارند. شهرت برای افراد لایق، یک نعمت است كه خداوند آن را در قلوب مردم قرار می­دهد. ولی جاه با شهرت قدری تفاوت دارد؛ درحقیقت جاه مالكیت بر دل‌ها و محبوبیتی است كه مردم را به اطاعت از فرد مشهور وا می‌دارد. در اذهان بسیاری مردم فرضیه­‌ای به‌عنوان یک پیش فرض وجود دارد که شهرت در پی­‌خود قدرت اجتماعی فرد را بالا می­برد و اسباب رسیدن انسان به آرزوها، خواسته­‌ها و امیال قلبی او را فراهم می­کند. در این احساس حقیقتی نهفته که قدرت به دنبال خود ثروت مادی و پول که ریشه‌ی خوش­بختی است و دوای درد همه‌ی مشکلات، یا کلید تمام قفل‌ها می­باشد را به همراه می­آورد. درحالی که در عمل بسیاری از افراد مشهور که قدرتمند و ثروتمند هم هستند فرسنگ‌ها از خوش­بختی و آرامش فاصله دارند.

همان­گونه که بشر در دوران رُنسانس دست به ­تحول و تغییری عظیم به ­سوی پیشرفت و تعالی زد، هر یک از ما نیز برای رسیدن به بالندگی نیازمند نوعی رُنسانس در چارچوب‌ها و باورهای ذهنی هستیم، تا افق­‌های تازه­ای را بگشایم و از آن طریق به بالاترین توانایی­های فردی­مان دست­یابیم. شهرت و محبوبیت شاید در تمام جوامع بشری مولفه‌هایی اغواگر و جذاب برای بسیاری از انسان­‌ها باشند، ولی استفاده درست از هر فرآیندی نیازمند به­ کارگیری و دانستن الفبای آن نظام است وگرنه به بی‌راهه خواهیم رفت.

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید