پیش‌نویس

رفتارهای ناسالم نتیجه­‌ی تصمیمات محدود کننده‌ای است که در دوران کودکی به دلیل علاقه به زنده ماندن گرفته شده‌اند. این تصمیمات در موضوعی به نام پیش‌نویس  ‌به اوج می‌رسند (یک نقشه از قبل کشیده شده برای این­که چگونه زندگی کنیم). تغییر پیش‌­نویس زندگی هدف روان درمانی مبتنی بر نظریه‌ی تحلیل رفتار متقابل است. همه‌ی ما تمایل داریم محیط عاطفی شبیه دوران کودکی را برای خود بازسازی کنیم، چون ضمیر ناخودآگاه انسان در چنان فضایی احساس امنیت و آرامش می­کند

 هر یک از ما دارای پتانسیل لازم برای ایجاد رنسانسی در زندگی خود هستیم. و این تنها به یک چیز نیاز دارد : توجه !!! این پروسه توجه به چیزهای جدید است که به شما احساس زنده بودن می‌دهد‌. درک اینکه ما در خواب بودیم یعنی آگاهی از رفتارهای محدود کننده خودمان، و اولین چیزی است که باید از آن عبور کنیم. پیش‌­نویس­‌های ذهنی، باورها و احساساتی است که فرد در کودکی درباره خود پیدا کرده، و در بزرگسالی طوری رفتار کرده و به‌­گونه­‌ای وقایع را تعبیر و تفسیر  می­کنند که باورهای پیش‌نویس دوباره و دوباره تایید شوند.

خیلی از مواقع پیش‌­نویس‌ها­ی ذهنی دلیل اصلی رفتار تخریبی ما می‌­باشد و اجازه یاد آوردن خاطرات خاطرات خوب و مثبت را نیز به ما نمی­دهد. مثلا شخصی که باور «من خوب نیستم» را دارد، خاطراتی به یادش می‌­آید که دیگران بخاطر اینکه او خوب و مقبول نبوده، طرد و ترکش کرده­‌اند. یا نمی­تواند زمان­‌هایی را به خاطر آورد که دیگران او را دوست داشته و تعریفش را کرده باشند.

کودک در سال‌های اولیه زندگی خود، براساس شناختی که از جهان به دست می‌آورد، داستانی برای زندگی خود می‌سازد. این داستان یک نقطه شروع، میانی و پایان دارد. در این داستان کودکانه، افراد خوب، شریر و دیو صفت، سیاهی لشکر و فرعی هم وجود دارند و هرکدام از این افراد در این داستان نقشی برعهده دارند. طرح زندگی می‌تواند طنز، غم­ انگیز، شادی­ بخش یا کسل‌ کننده باشد با پایانی خوب یا بد.

«طرح زندگی که در دوران کودکی ریخته شده است، به ­وسیله والدین تقویت شده و با حوادث بعدی توجیه می­شود که بالاترین نمود آن انتخاب‌هایی است که شخص در زندگی به عمل می‌آورد.» زندگی بزرگسالی انسان، تحت تأثیر دوران کودکی او قرار دارد. پیش‌نویس­های ذهنی هم از مفاهیمی است که مستقیماً به این تأثیر دوران کودکی اشاره می‌کند. هر پیش‌نویسی به یک سرانجامی ختم می‌شود. در دنیای بزرگسالی این مفهوم چنین نمود پیدا می‌کند که ما با انجام یک سری اعمال و دوری از یک سری کارهای دیگر، به دست خود زمینه را برای رسیدن به سرانجامی از قبل تعیین شده فراهم می‌کنیم. به عنوان مثال کسی که در پیش‌نویس ذهنی خود، سرانجامی با عنوان «هرکاری می­کنم آخرش خراب می­شود» دارد، بالاخره کارهایی می‌کند که به شکست منجر شود.

به بیان روشن­تر ما رفتارهایی از خود نشان می‌دهیم که ما را به سرانجامی از پیش‌ تعیین شده نزدیک می‌کند. کودک با توجه واقعیت‌سنجی ناقص خود، باورهایی درباره‌ی دنیای اطراف و خودش می‌سازد و هر رویدادی را در آن چارچوب تحلیل و بررسی می‌کند و تصمیماتی می‌گیرد. مثال: کودکی درمیان خانواده­ای شلوغ زندگی می­کند که همه چیز تحت اختیار پیرزن‌های غرغرو و بداخلاق است. اکثر پیام­‌هایی که کودک از محیط زندگی‌­اش دریافت می­کند امر و نهی­‌های بی­پایان و داد و فریادهای بی‌معنی بزرگترهاست.

کودک در مسیر بزرگ شدن نفرت و خشمی حجیم از بزرگترها به­ خصوص کهن‌سالان به دل می­گیرد، که در نهایت به پیش‌نویسی ختم می‌شود؛ «بزگترها مزاحم‌اند» و بعد یک تصمیم کلی می‌گیرد: «پیرزن‌ها زیادی‌­اند»­. این مفهوم در دنیای بزرگسالی سرنوشت روابط عاطفی او را تعیین می‌کند. نکته­‌ی قابل توجه این است که تصمیمات کودکی براساس هیجانات و احساسات خام گرفته می‌شوند و ریشه­‌ی عقلانی ندارند و شخص در بزرگسالی با این اطلاعات غلط درباره­‌ی اعمال دیگران و پدیده‌ها، تصمیم‌گیری، قضاوت نادرست کرده و نتیجه را حتا تعمیم می‌دهد.

پیش‌­نویس کودک، مانند یک نمایشنامه که برای روی صحنه رفتن تاتر لازم­ الاجراست، در بخش‌های مختلف زندگی انسان مثل: مسایل شغلی، عاطفی، احساسی و… به عنوان یک اساسنامه و قرارداد عمل می­کند. برا­ی برون رفت و رهایی از پیش‌­نویس­ها و تصاویر ذهنی بازمانده از دوران کودکی اول نیازمند خودشناسی، شناخت روحیات دیگران و چهار وضعیت روانی یا چهار پنجره را داریم، پس از آن به مربی، تمرین و کسب مهارت احتیاج خواهیم داشت.