اقدامات آزار دهنده و خشن باندهای کیف قاپی صرفا به سرقت اموال با ضرب و شتم مالباختگان ختم نمیشود و گاه حوادث خونین و دلخراش تری را رقم میزند. در یکی از حوادث، وقتی مسوول یکی از کاروانهای زیارتی، در برابر سارقان مقاومت کرد او را به طرز فجیعی با ضربات متعدد چاقو به قتل رساندند و از صحنه گریختند. کیف قاپی در زمره سرقتهای عُنف به حساب میآید، که در بسیاری از مواقع منجر به آسیب روحی، جسمی و مالی قربانی میشود، شواهد بیانگر این است که با وجود دستگیریهای انجام شده خلاهایی در قانون وجود دارد که باید هر چه سریعتر برطرف گردد.
برخی سارقان از راه سرقت امرار معاش میکنند. ولی بخش قابل توجهی از سرقتها توسط سارقان حرفه ای انجام میشود، اگر ۵ هزار نفر از سارقان حرفه ای شناسایی شوند و در محل سکونت خود تحت تدابیر شدید امنیتی محدود شوند درصد زیادی از سرقتهای مهم نیز کاهش خواهند یافت. عامل اصلی سرقتهای به عُنف خود سارق نبوده بلکه مال خرها هستند، در ارتباط با این نوع جرایم معمولا معتادان و افرادی که نیاز به پول دارند، اقدام به سرقت به عُنف(با خشونت) میکنند و مال خران بعنوان عنصر اصلی، اموال سرقتی را به فروش میرسانند.
اگر کسی مال مشکوک را خریداری نکند، وقوع این نوع جرایم هم کاهش خواهد یافت. بخش عمده ای از لوازم دست دوم خودرو سرقت شده است؛ در حقیقت وقتی فردی چنین وسایلی تهیه میکند یعنی مال خود را دوباره میخرد. بررسی پرونده های کیف قاپی بیانگر این واقعیت است که بیشتر این مجرمان سابقه دار ، و دارای اعتیاد چند ساله به انواع مواد مخدر هستند. از آنجا که غالب معتادان قادر به تامین هزینه بالای مواد مصرفی خود نیستند، به ناچار دست به کیف قاپی میزنند. کیف قاپان عمدتا حرفه ای و با سابقه بوده و بیشترشان با موتورسیکلت و تعداد کمی هم (اغلب دخترها) یا در اتوبوس و مترو و دیگر جاهای شلوغ اقدام به کیف قاپی میکنند. این افراد عمدتا بصورت باندهای چند نفره کار خود را پیش میبرند و سهمی از مال بدست آمده را به سر دسته باند تحویل میدهند.
در گذشته مجرمی که با ۱۰۰ فقره کیف قاپی در پرونده اش دستگیر میشد، تا زمان تشکیل دادگاه و صدور رای نهایی میتوانست با قرار کفایت ۵ میلیون تومانی آزاد شود که این امر بنوعی ارتکاب این جرم توسط مجرمان کیف قاپ را به صرفه میکرد. این درحالی است که در قانون فعلی قرار کفالت به وثیقه تغییر کرده و بسته به این که جرم کیف قاپان چقدر سنگین باشد و چه مقدار از مالباختگان به سرقت رفته باشد، قرار وثیقه تعیین میشود. بطور مثال اگر ارزش مال سرقتی از مالباخته یا مالباختگان ۱۰۰ میلیون تومان باشد، قرار وثیقه ای حدود ۱۳۰ میلیون تومانی تا زمان تشکیل دادگاه و صدور رای نهایی برای او تعیین میگردد. براساس ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی مجازات کیف قاپی یک تا ۵ سال زندان همراه با ۷۴ ضربه شلاق است که پس از بررسی پرونده از سوی قاضی رای نهایی بسته به میزان جرم ارتکابی برای مجرم صادر میشود.
کیف قاپی معلول بسیاری از بحرانها و آسیبهای اجتماعی از جمله بیکاری، فقر، اعتیاد و … همچنین مشکلات فرهنگی جامعه است. در چنین شرایطی بنظر میرسد تعقیب، دستگیری یا زندانی کردن سارقان موتورسوار یا غیر موتورسوار صرفا نمیتواند کمک چندانی به حل معضل کیف قاپی در جامعه باشد مگر اینکه در گام نخست برای رفع و ریشه کن کردن دلایل اولیه وقوع چنین جرایمی، چاره اندیشی مناسبی انجام شود. این درحالی است که آمار بالای افزایش جرایم مختلف در کشور از جمله موضوع کیف قاپی بیانگر این واقعیت است که متاسفانه هنوز راهکارهای موثری برای بهبود وضعیت ناهنجاری اجتماعی مربوطه و ریشه کنی کامل چنین جرایمی ارائه نشده است.
در چنین شرایطی که شناسایی، دستگیری و مجازات مجرمان درحال حاضر تنها روش مهار و برخورد با جرم سارقان است از اینرو، اینبار نیز شهروندان هستند که باید با آگاهی لازم و موثر خود هنگام مواجهه با چنین موقعیتهایی کاملا هوشیارانه رفتار کنند. نکته آخر اینکه به یاد داشته باشید کیف دزدها در تمام کشورهای جهان وجود دارند، پس کاری که شما میتوانید انجام دهید؛ این است که با هوشیاری و دقت خود را از خطر طعمه شدن دور نگه دارید.
توصیه های پلیس:
در سایت نیروی انتظامی برای آمادگی مردم هنگام مواجه شدن با کیف قاپان توصیه های متعدد و مهمی شده که آگاهی و به کارگیری آنها در مواقع نیاز برای هر شهروندی ضروری است:
۱- از حمل و جابه جایی پول نقد به مقدار زیاد خودداری و در حد امکان از چکهای تضمینی و مسافرتی استفاده شود.
۲- کیف قاپها معمولا اطراف بانکها، دفترخانه ها و بنگاهها کمین میکنند، درنتیجه لازم است در این محلها کاملا مراقب افراد غریبه و هرگونه حرکت مشکوک باشید.
۳- چنانچه به دلایلی مجبور به حمل پول نقد در کیف یا ساک دستی و … هستید سعی کنید از کسی بعنوان همراه و مراقب کمک بگیرید.
۴- هنگام حمل پول نقد حتما از خودرو استفاده کنید و از پیاده رفتن به ویژه در خیابانهای خلوت بپرهیزید.
۵- از به نمایش گذاشتن پولهایتان خودداری کنید.
۶- کیف دستیتان را با دستی که مجاور دیوار یا جوی آب است، حمل کنید، از حرکت در سطح سواره رو خیابان بپرهیزید.
۷- هنگامیکه قصد بازدید خودرویتان را دارید، کیف دستی خودتان را زمین نگذارید.
۸- کیف قاپی معمولا با موتورسیکلتهای تندرو و یک نفر ترک نشین با کلاه انجام میشود، لذا مواظب این قبیل موتورسواران باشید.
۹- اگر قصد معاملهای دارید که لازم است پول نقد حمل کنید، موضوع را با افراد غیر مطمئن بازگو نکنید.
۱۰- هنگام خروج از بانک از قرار دادن پول در کیسه های نایلونی خودداری کنید.
۱۱- ممکن است پس از خروج از بانک، خودرویتان از سوی سارقان پنچر شده باشد، بنابراین ابتدا وجوه همراه را داخل خودرو قرار دهید و درهای آن را قفل و از بالا بودن شیشه ها مطمئن شوید، سپس پنچرگیری کنید.
۱۲- اگر سرقتی رخ دهد، ضروری است با جزئیات دقیق، مشخصات موتورسیکلت، راکب و سرنشین آن بویژه نوع و رنگ لباس ظاهر؛ از جمله چهره، مو و … همچنین جهت فرارشان را به خاطر بسپارید.
۱۳- پس از وقوع حادثه بلافاصله به نزدیکترین کلانتری مراجعه کنید و هرگونه اطلاعات درخصوص محتویات کیف یا مال دزدیده شده را در اختیار ماموران نیروی انتظامی قرار دهید.
