اجتماعی

سعادت و خوش­بختی

سعادت و خوش­بختی - دکتر طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

برخی افراد، سعادت و خوش­بختی را فقط در پول و ثروت یا مقام و قدرت می­دانند؛ درحالی­که نیمی از ثروتمندان و صاحب­ منصبان به­ هیچ ­روی خوش­بخت و سعادتمند نیستند. پول و ثروت، قدرت و مقام، زیبایی و ذکاوت یا مدارج عالی تحصیلی دلیلی بر سعادت و خوش­بختی نیست. «خوش­بختی» واژه‌ای زرین، زیبا و دلپذیر است که در هر فرهنگ و تمدنی، آرمانی ارزشمند و محبوب شمرده می­شود. نوع نگاه انسان به آفرینش و هستی، مبنای تفسیر سعادت و خوش­بختی­ است.

سعادت و خوش­بختی، امری نسبی­ است نه مطلق و هرانسانی تعریف خودش را از آن دارد؛ البته از نظر کارشناسان روان­شناسی و جامع­ه شناسی، سعادت و خوش­بختی را هم می­توان معنی کرد و هم برایش قالب تعیین نمود. درست است که هرکسی تعریفی از خوش­بختی دارد، اما انتهای همه­ آن­ها به یک جا ختم می­شود و آن احساس آرامش و شادمانی درونی­ست.

«سعادت و خوش­بختی شاید با مکارم اخلاقی و انسانی زیستن و صاحب وجدانی آسوده و در سایه­ آن موفق بودن است». اقتصاددانان درگذشته براساس میزان درآمد سرانه، سعادت و خوش­بختی را اندازه می­گرفتند، اما هرچه درآمد سرانه­ ­ملی در جوامع صنعتی افزایش یافت بر خوش­بختی شهروندان به آن میزان افزوده نشد. مردم در کشورهای صنعتی، به ظاهر سعادتمندتر از ساکنان کشورهای عقب­ مانده یا درحال توسعه هستند، ولی در این جوامع آفت­ هایی مانند افسردگی و تبه­کاری نیز درکنار رفاه مادی رشد می­کنند.

آدمی اگر مطابق ماهیت خویش رفتار کند؛ از کارهایی که با فطرت انسانی او مغایر است، دوری جسته و از آن­چه دارد خشنود باشد، گام در راه سعادت و خوش­بختی برمی­دارد. راه­‌های رسیدن به سعادت و خوش­بختی شاید این­ باشد كه بپذیریم:

این لحظه­ های گذرا متعلق به ماست

ثروت و دارایی ما همین ثانیه­ هاست

اگر همه­ سرمایه و ثروت­‌های دنیا را به ما بدهند به­ اندازه­ این دقیقه‌هایی که چنین شتابان می­گذرند و هرگز باز نمی‌گردند، ارزش ندارند. سوال این است: قیمت واقعی هر لحظه از عمر ما چقدر است؟ اگر بخواهیم دقیقه‌های عمرمان را بشماریم و برای آن نرخ تعیین نماییم چه مبلغی پیشنهاد می­كنیم؟ مطمئن هستم رقم بسیار پایینی خواهیم گفت؛ می­دانید چرا؟ چون قدر و منزلت خودمان را نمی­دانیم؛ باور نداریم چه اندازه وجودمان در این دنیا ارزشمند است.

اگر بتوانیم جایگاه و مقام انسانی ­- که خداوند متعال به ما ارزانی داشته است را درک کنیم و برای خود احترام قایل شویم، آن­گاه باور خواهیم کرد که باید بخشنده و مهربان بود؛ دلی را نرنجاند؛ قلبی را نشکست و آبرویی را نریخت. برای بخشنده بودن لازم نیست، پول­دار باشیم؛ یک نگاه از سر مهر، واژه­‌های زیبا، تبسمی دوستانه، سلامی به همسایه، دستی که برای فشردن دست دیگران به سوی­شان می­بریم و لبخندی که بر­لب داریم، همه این­ها هدیه­ ای­­­ست که می­توانیم در دقایقی كوتاه از عمرمان به­ دیگران ارزانی داریم و سعادت و خوش­بختی را برای خودمان رقم زنیم.

گستردن مهر و بخشش مهربانی در حقیقت خوشی را دو چندان می­کند و سعادت و خوش­بختی را در دل ما بارور می­سازد. هرگاه نِق نزنیم، چیزهای منفی را دور و بر خود نبینیم، یا برای­مان بی­ اهمیت باشد، آن­وقت پای در راه سعادت و خوش­بختی واقعی گذاشته­ ایم.

  «خوش­بختی به تعداد آدم‌­های روی زمین معنی دارد»

سعادت و خوش­بختی پذیرفتن این واقعیت است که هیچ انسانی کامل نیست و امكان دارد خطا کند و گذشته را ببخشد تا تجارب دردناک تکرار نگردد؛ یعنی شکر­کنی که زنده‌ای؛ احساس­ داری؛ دوستت دارند و در قلب خود عشق داری. همیشه باید به پایین­‌تر از خودت نگاه کنی؛ اگر پا داری به آن­‌که پا ندارد و اگر پا نداری به آن­‌که دست ندارد؛ اگر دست نداری به آن­‌که از گردن فلج است و اگر فلجی از نفس کشیدنت لذت ببری.

«به­ خاطر نداشتن کفش، بسیار ناراحت بودم و از خداوند گله و شکایت می­‌کردم تا این‌­که در شهر مردی را دیدم که پا نداشت؛ خجل شدم؛ فهمیدم که ناسپاسی کرده‌ام و بزرگترین نعمت خداوند یعنی سلامتی را فراموش کرده­‌ام». (گلستان سعدی)

می­توان درباره­ احساس سعادت و خوش­بختی، مدت‌ها­ اندیشید؛ بدون رسیدن به یک نتیجه­ قطعی. احساس سعادت و خوش­بختی برداشتی ذهنی و درونی­ است و عوامل متعددی در شکل­ دهی آن نقش­ دارند که گاهی از تسلط ما خارج­‌اند. تجربه سعادت و خوش­بختی در نزد انسان­‌ها متفاوت است. شاید بتوان گفت گاه گاهی برای درک سعادت و خوش­بختی تنها کاری­ که باید کرد اندکی تأمل و غبار روبی از چشم‌هایی­ است كه به­ رسم عادت و  به­­ سرعت و به­­ سادگی از نعمت‌های شگفت‌آوری که پیرامون ما را احاطه کرده­‌اند، بی‌اعتنا می­گذرد.

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید