روانشناسی

آرامش خیال

آرامش خیال-دکتر افشین طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

آیا به ­­دنبال صلح و آرامش­ ایم؟ بیش­تر اشخاص در زندگی به ­دنبال عشق و محبت هستند، اما آرامش خیال را فراموش می­کنند. معنای آرامش، خوردن قرص والیوم و انسان خواب­ آلوده نیست؛ آرامش یعنی توازن؛ توازن یا آرامش خیال، منبع و منشأ قدرت است. آرامش هم­سو شدن با قدرت­ها به ­جای جنگیدن با آن­هاست. آرامش به­ معنای بازتر دیدن تصاویر به ­جای اسارت در جزيیات آن­هاست. ما برای یاری رساندن به یکدیگر به ­­دنیا آمده­ ایم.

اگر ما هم از آن دسته افرادی هستیم که در زندگی فقط به ­دنبال امنیت مطلق شخصی می­گردیم، کاملاً اشتباه می­کنیم؛ چرا که بزرگ­ترین بانک­ها ورشکست می­شوند؛ بزرگ­ترین شرکت­ها با همه­ تشکیلات­شان از بین می­روند؛ هواپیماهای غول ­پیکر سقوط می­کنند و هر چ­قدر درست­كار باشيم باز هم عده ­اي پشت سرمان حرف مي­زنند. در جهان هيچ مشكل غير­قابل ­حلي وجود ندارد، الا مرگ… امنیت را باید در درون­ خود جست­جو کنیم. چگونه می­توان با بی ­اعتباری دنیا کنار آمد؟ راه ­اش این است که با آن مدارا كنيم. هيجان زندگی در این است که از اتفاقات فردا بی­خبریم. چه می­دانیم فردا چه بلایی ممکن است سرمان بیاید؟ با خودمان عهد کنیم هر اتفاقی که بیفتد با آن کنار بیاییم و رودرروی همه­ ترس­ها ایستادگی کنیم. قرار نیست هر تلاشی، پاداشی داشته باشد. یا همه پیروز شوند.

اگر خانه ­ام بسوزد، خانه ­اي نو مي­سازم؛ اگر اخراج شوم به ­­دنبال کار دیگری می­گردم؛ اگر به من تهمت بزنند برايم اهميت ندارد و اگر اتوبوس زیرم بگیرد، می­میرم! این پایان ماجرا و واقعیت زندگی ا­ست.

اگر آرامش مي­خواهيد، بايد بين حال و آينده خود تعادل برقرار كنيد. بعضي از پدر و مادرها براي فرزندان­شان از آينده يك مترسك ساخته(سرکوفت آن­را مثل چماق توی سر بچه­ ها  می­زنند)، مدام آن­ها را سرزنش کرده و تذکر می­دهند؛ غافل از این­که لحظه ­های­ حال زیبای­شان را خراب می­کنند؛ به ­راستی چرا این دقايق برگشت­ ناپذیر و این نعمت قادر متعال را به ­­راحتی تلف­ می­کنیم؟ هر روز خیلی­ ها می­میرند! اما این بدان معنی نیست که تمام عمر باید مثل یک خرگوش، هراسان زندگی کنیم. بخشی از آن به نگرش انسان مربوط می­شود و بخشی دیگر به ایجاد عادت روزمره­ آرامش ذهن.

بیش­تر مردم می­دانند که زندگی کردن در زمان حال چقدر دشوار است؛ در واقع بیش­ترین وقت ما یا به افسوس گذشته می­گذرد یا در هراس آینده. زیستن در لحظه­ حال همانند راه رفتن روی طناب است؛ در ابتدای کار، افتادن اجتناب­ ناپذیر است، اما با تکرار و تمرین ­می­توان حفظ تعادل را آموخت. برای نگه داشتن ذهن در زمان حال – مثل آموختن هرکاری – بايد وقت نامحدودی به خودمان بدهیم و عجله نکنیم؛ هم­چنین حين انجام هرکاری

مدام بگوییم:

«تمام حواسم این­جاست؛ هر چقدر می­خواهد طول بکشد؛ عجله، بی ­عجله!». هنگام غذا خوردن نیز مزه­ لقمه ­ها را حس کنیم؛ وقتی با دوستی به صحبت می ­نشینیم، تمام کلماتش را بشنویم، یا زمانی­که به ترانه ­ای گوش می­سپاریم، تک­ تک نُت­ها را احساس کنیم؛ در ضمن هنگام قدم زدن در خيابان، زیباترین آدم­ها و ماشین­ها را ببینیم و صدها كار ديگر. با كمي تلاش حتماً زیستن در زمان حال را یاد می­گیریم. پژوهش­ های مختلف نشان داده­اند که آسودگی ذهن (آرامش) برای سلامتی جسم بسیار مفید و ضروری ا­ست.

در عصر اضطراب، آرامش، گمشده ­ای عزیز است. برای کسانی­که تشویش و نگرانی، حزن و اندوه و بیم و هراس را تجربه کرده­ اند و با آن دست به گریبانند، آرامش، گوهری گران­بها است.

برای آدم­هایی که در هیاهو، شلوغی و ازدحام شهرهای بزرگ و هزارتوی زندگی مدرن و لا به ­لای انبوه ماشین­ها و زندگی روزمره، خود را گم کرده یا به ­رفاه مادی فروخته­ اند و سلامت روح و جسم خود را از دست­ داده­اند، آرامش، تنها دارویی ا­ست که می­تواند دردهاي­شان را تسکین بخشد و آنان را از خوره ­ای که به جان­شان افتاده و ذره­ ذره روح و جسم­ شان را به ­نیستی می­کشاند، رهایی بخشد. آرامش، یعنی نبود تشویش و اضطراب و دلهره. آرامش، یعنی رهایی از حزن و اندوه و بیم و هراس. آرامش، یعنی برخورداری روان از اطمینان و ثبات. آرامش، یعنی بودن در دژی محکم که توسط دشمنانی نیرومند تهدید می­شود. در قرآن کریم، مقام اطمینان مقامی بس بلند است و فقط در صورتی انسان می­تواند در سُلک بندگان خاص، وارد بهشت خداوند شود و از رضایتی دو طرفه بین خود و خدا برخوردار باشد که به­ درجه­ اطمینان نفس رسیده باشد.

 

مقام اطمینان، از مقام باور و ایمان، بالاتر است؛ چرا که ایمان در بعضی مراتب با تزلزل جمع می­شود، ولی اطمینان مقام استواری محض است. هنگامی­که ابراهیم خلیل(ع) به­ خداوند گفت: «خدایا به ­من نشان بده که مُردگان را زنده می­کنی؟» خداوند فرمود: «مگر ایمان نیاورده­ ای»؟

ابراهیم عرض کرد: «چرا، ولی می­خواهم قلبم اطمینان یابد».

در روان­شناسی، آرامش، یکی از شاخص­ های سلامت روانی قلمداد می­گردد. بر این اساس در برخی آموزش­ها از آرامش، به ­عنوان یک فن درمان­گری استفاده­ می­شود.

آرامش، عبارت است از حالت اطمینان و سکون نفس؛ به­­ طوری که افراد مضطرب در برابر رویدادهای مختلف زندگی و حوادث ناگوار و شرایط سخت، متزلزل نشده، بتوانند با آرامش و خونسردی با مشکلات روبرو شوند و راه­ حلی مناسب و منطقی بیابند تا با رفتار انطباقی متناسب، سازگاری لازم را در شرایط مختلف کسب كنند. حتماً برایتان پيش‌آمده که در موقعيتي خيلي طبيعي، ناگهان احساس آشفتگي و ناراحتي كرده‌ايد. هنگامي­كه چنين حالي به شما دست مي‌دهد، در واقع ذهن‌تان به لحظه‌هایي در گذشته بازگشته، يا رويداد ناگوار پيش نيامده­اي را تجسم كرده است. وقتي در زمان حال تمركز نداشته باشيم به درد و ترس‌هاي گذشته باز مي‌گرديم يا سراغ نگراني­ هاي بي­مورد آينده رفته و آن­ها را به زمان حال تسري مي‌دهيم.

اگر به­ طور كامل در زمان حال حضور داشته باشيم، از آرامش مطلق برخوردار خواهيـم شد، امـا نقـب به گذشته و مرور خاطرات تلخ، پريشاني و كشمكش‌هاي ذهني و فشارهاي رواني را به ­وجود می­آورد؛ به ­طوری كه نيروي فكري‌ را تحليل می­برد و آرامش‌مان را تخريب مي‌نمايد. سايه‌ي اندوه و غم گذشته و ترس و بيم و نگراني از آينده، عواملي هستند كه ما را از قافله­ اكنون و آرامش حضور در لحظه­ حال باز مي‌دارند.

منشا همه­ پريشاني­ها و حس­ گناه، در گذشته‌هاي رفته است. اگر یاد بگيريم چگونه در لحظه­ اكنون زندگي كنيم و از كاري كه در حال انجام دادن آن هستيم بهره و لذت برده و بيش­ترين استفاده را ببريم هرگز آرامش و شادي‌مان را از دست نخواهيم داد و هميشه خوشحال خواهيم بود. انسان ميل باطني به شادي دارد. شادي پايدار را همانند خوش­بختي نمي‌توان در دنياي خارج يافت؛ چرا که  نهال غم و شادي در خود ما­ست. درواقع شادي يك تصميم و انتخاب دروني‌ است و با اتفاقاتی كه در دنياي بيرون روي مي‌دهد، ارتباطي ندارد. شايد بالاترين صورت شادي و سروري كه دريافت مي‌كنيم، از طريق عشق ورزيدن و ياري رساندن به ديگران در راه زندگي باشد!

لازمه­ شـادی، آرامش درونـی­ است و هنگامی بـه ­دست مـی­آیـد که فعـالیت­ها و برنامه­ ریزی­های روزانه­ ما پاسخگوی نیازهای روانی­مان باشند. برای رسیدن به این مهم، ابزارهایی دراختیار داریم که عبارتند از: «زمان»، «فکر» و «عمل»، اما نکته­ مهم و کلید واقعی دستیابی به­ آسایش درون، چگونگی استفاده از این سه ابزار به بهترین شیوه است.

درلحظه­ حال گام برداريم و از مسير روبرو غافل نشويم، ما ­نمي­توانيم­ دنيا­ را ­عوض­ كنيم، اما مي­توانيم ذهن ­خود ­را­ تغيير دهيم.

 

 

 

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید