اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی و بردگی نوین

شبکه‌های اجتماعی و بردگی نوین - دكتر طباطبايي
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

شبکه‌های اجتماعی و بردگی نوین:

گسترش شبکه­‌های اجتماعی و ابزارهای ارتباطاتی نوین مثل اینترنت به سهولت تعاملات اجتماعی و کاهش فاصله‌ها کمک کرده است. یکی از مهمترین دلائل راه‌­اندازی و توسعه شبکه­‌های اجتماعی تسلط بر خانواده‌ها به عنوان مهمترین کانون اجتماعی بوده است. هنگامی که دشمن بتواند بر خانواده‌ها تسلط یابد مسلما ارزش‌ها، هنجارها، فرهنگ، آداب و رسوم و تمامی کیان جامعه را هدف گرفته است. شبکه­‌های اجتماعی به دلیل حجم بالای اطلاعات درست و نادرست و تبلیغات فریبنده و چشم‌­نواز می­توانند خانواده­‌ها را تحت‌تاثیر خود قرار دهند و به تغییر سبک زندگی منجر شوند. یعنی اعتقادات فرد را به گونه‌­ای تغییر می­دهند که خود او متوجه تغییر رفتار در زندگی‌­اش نمی‌شود.

یکی از مشکلات شبکه‌های اجتماعی عادت کردن کاربران به آن است. فرد با بیدار شدن از خواب به اولین چیزی که توجه می­کند تلفن همراه یا کامپیوتر است، و کمتر به دیگر اعضاء خانواده توجه می­کند. بسیاری از مردان و زنان متاهل، ساعات زیادی صرف هرزگردی‌های اینترنتی یا چت بازی‌های وایبری می­کنند که گاه تا نیمه‌های شب و حتی تا سپیده دم ادامه دارد که متاسفانه  آسیب­‌های جدی به حریم خانواده و زندگی مشترک وارد می­کند.

در این شبکه‌ها گروه­های گوناگونی با عناوین هنری، فرهنگی، ادبی، سیاسی، خبری، ورزشی وامثالهم تشکیل شده‌­اند برخی مردان و پسران عضو این گروه­‌ها با حفظ ظاهری موجه و متشخص نشان دادن خود پس از شناسایی دختران و زنان، در چت­‌های خصوصی تلاش می­کنند روابطی خارج از چهارچوب­‌های شرعی و اخلاقی با آنان برقرار نمایند. در این گروه‌­ها، حریم محرم و نامحرم در بسیاری از موارد می‌­شکند.

درحقیقت شبکه­‌های اجتماعی به نوعی اعتیادآور هستند، همین اعتیاد به فضای مجازی می­تواند اقتصاد، سیاست، فرهنگ و باورها را تخریب کند. شبکه‌های اجتماعی ما را دچار بردگی مدرن کرده‌­اند، اسارتی رسانه­‌ای. جذابیت و سرگرمی فضاهای مجازی چنان فرد را مشغول می­کند که دیگر نمی­توان از او انتظار کتابخوانی داشت، که به عدم تمایل به مطالعه و کاهش پتانسیل ذهنی برای اندیشیدن می‌انجامد.

انسان به دنبال تایید شدن و تایید گرفتن از دیگر همنوعان خویش است، از­این­رو در فضای مجازی بیشتر از دیگر مکان­‌ها و توسط افراد غریبه نوازش می­‌بیند، البته اغلب این تاییدها را به صورت غیر نادرست به دست می‌­آورد. روانشناسان معتقدند انسان باید در کانون خانواده و توسط اعضای خانواده تایید و نوازش شود و به همدیگر نوازش‌­های لازم را هدیه کنند، تا دیگر نیاز و کمبود و خلاء عاطفی در وجودشان باقی نماند تا به دنبال کسب غیرمتعارف آن از غریبه‌ها باشند. متاسفانه با عدم ارضای نیازهای عاطفی در کانون خانواده برخی کاربران منحرف از ضعف عاطفی افراد سوء استفاده کرده و از این طریق به آرامی سعی در جذب مخاطب خود دارند.

آنان با نوازش‌های عاطفی و بیان احساسات مشترک و هر آنچه که مرد یا زن نتوانسته در کانون خانواده بدان دست بیابد به آرامی خود را به فرد نزدیک کرده و کم کم زمینه­ روابطی نامشروع عاطفی مجازی را به ­وجود می­آورند. چنین روابطی می­تواند به سُست شدن عواطف زناشویی و حتا طلاق عاطفی بیانجامد. زیرا وابستگی به فردی دیگر و انتظار ملاقات او در شبکه­‌های اجتماعی و تامین عاطفی کم­ کم شخص را (چه زن چه مرد) از اعضای خانواده دور و حتی نسبت به آن­ها دلسرد و او را دچار پارداوکسی می­کند که بین اعضای خانواده و دوست مجازی‌اش دست به انتخاب بزند.

این مساله نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا منجر به طلاق، خیانت و جرائم دیگر شده است. پژوهشگران معتقدند هنگامی که زنی توسط همسرش مورد تایید یا نوازش عاطفی قرار نمی­گیرد بر حسب نیاز به این موارد گرایش نشان می­دهد. متاسفانه اخیرا مشاهده می­شود زن و شوهر هرکدام در گوشه‌ای از منزل با موبایل خود سرگرم هستند و اغلب ارتباطی کلامی و چشمی بین آن­ها رد و بدل نمی­شود. حتی برخی خانواده­‌ها برای این­که راحت­تر به فعالیت‌های اینترنتی خود بپردازند و فرزندان مزاحم‌شان نشوند، برای کودکان که در سنین استفاده، شناخت و درک وسایل ارتباطی نو نیستند چنین ابزارهایی تهیه کرده‌اند تا آن­ها را نیز مشغول و سرگرم کنند، غافل از این که ضربه­ کاری بدی را به کانون خانواده وارد می­کنند.

فاصله گرفتن همسران از یکدیگر، کمرنگ شدن روابط جنسی، از بین رفتن حریم و حرمت­های خانوادگی، بی ­اعتمادی به همسر، کمرنگ شدن ریشه‌­های ارتباطی بین همسران، گسترش طلاق عاطفی و متعاقب آن طلاق شرعی از تبعات هرزگردی‌های متاهلین در شبکه­‌های اجتماعی است. روابط عاطفی جدید، اعتماد مجدد به شخصی دیگر غیر از همسر واقعی و به طورکلی توجه به این ارتباط‌­های نامشروع اخلاقی به بدبینی، سوءظن، حسادت و… منجر شده تا جایی که حتی می­توانیم شامل ناهنجاری‌ها و جرم و جنایت در خانواده‌ها باشیم.

مسلما دوران اشغال نظامی کشورها و غارت ثروت‌های ملی دیگر گذشته است. روش‌­های نوین سلطه بر ملت‌ها و برده‌داری مدرن نفوذ و تسلط بر فکر و اندیشه مردم یعنی تسلط فرهنگی است. نباید از اهداف پشت پرده راه­‌اندازی شبکه­‌های اجتماعی غفلت کنیم. بايد به مردم آموزش داده شود تا افراد راه خود را آگاهانه انتخاب کنند و از آغاز با قدم نگذاشتن در چنین وادی خطرناکی شاهد پایان نافرجام خویش نباشند. باید با مدیریت و کارشناسی بتوان روابط بین زن و شوهر را مهندسی و از نو تعریف کرد، مهندسی ارتباط و انتخاب آگاهانه زندگی زناشویی و مدیریت رسانه­‌ای بهترین راه مقابله با تهاجم فرهنگی شبکه­‌های اجتماعی است. نمی­توان مزایای شبکه­‌های اجتماعی را نادیده گرفت بلکه باید استفاده­ مطلوب و مناسب از آن نمود. متاسفانه رسانه ملی در این زمینه کم کاری کرده است.

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید