کسب پول برای اكثر انسان‌ها هدف اصلی است؛ زیرا گمان ميبرند که با پول میتوانند به هر آرزو و رویایی برسند. پول همان چراغ جادوی علاءالدین است که تمام خواسته‌های ما را برآورده میسازد، ولی گاه میتواند بلای جانمان شود و آن موقعی است که پول را برای نفس پول بخواهیم. پول از عوامل مهم كاميابي به شمار ميرود؛ مشروط به اینکه بدانیم چگونه آنرا خرج کنیم. چه بسا افرادی که پول زیادی ندارند، ولي خیلی بهتر از پولدارها زندگی میكنند؛ چون راه استفاده درست و صحیح از آنرا ميدانند، و از نظر جسمي و روحي هم سالمترند (نه اينكه بگويم همه پولدارها بدبخت‌اند يا همه بيپول‌ها خوشبخت؛ قانون وضع نميكنیم – همه چيز نسبي است).
خیلی از اضطراب‌های درونی و مشکلات اجتماعی ما حول این مسأله میچرخد که پول مقیاس عدالت، مساوات و ارزش‌های انسانی است. برخی از تحقیقات اقتصادی نشان میدهد که حس سلامتی، با ثروت نسبی تعیین میشود، تا ثروت واقعی. به عبارت دیگر، ما به این توجه نمیکنیم که واقعاً چه قدر پول دراختیار داریم؛ بلکه بیشتر پول‌مان را نسبت به سایرین می‌سنجیم.
مشکل، پول نیست بلکه ما هستیم. به دلایل عمیق روانشناختی، هنگام خرج کردن پول معمولاً خرید جنس را بر تجربه به دستآوردن، خودمان را بر دیگران و اشیا را بر آدم‌ها ترجیح میدهیم که البته هیچکدام از این كارها باعث افزایش خوشحالی نمیشود. پول خرج کردن موقعی موجب خوشحالی میگردد که چیزی (احساسی) از خود به جا بگذارد. فکرکردن صرف درباره پول به هدف جمع کردن بیشتر، انسان را منزوی و خودخواه کرده، و او را از خوشبختي دور میسازد.
تجارب اجتماعی به صورت خاطره در ضمیر ناخودآگاه انسان باقی میمانند و در دراز مدت یادآوری اتفاقات یک سفر، موجب انبساط خاطر میگردد؛ درحالیکه ذوق حاصل از خرید یک وسیله جدید (براي خانه يا…) تنها مدت کوتاهي باقی است. مردم به امور خیریه پول میدهند؛ به تعطیلات میروند و گه گاه دوستانشان را به شام دعوت میکنند، ولی به دست آوردن شادمانی تنها انگیزه ما نیست؛ بیشتر انگیزه ما برای خرج کردن، حتا برای ضروریات زندگی مانند: پوشاک، خانه، خودرو و … ناشی از تمایل به نشان دادن قدرت خرید و ذائقه ماست؛ نباید این انگیزه را با شادمانی اشتباه بگیریم؛ چنين ميلي ناشی از نیاز انسان به رقابت با ديگران است.
فردی که دنبال پول باشد کمتر به مسایل اجتماعی فکر میکند و سخت کوشتر هم میشود، اما منزوی‌تر. بیشتر این قبیل افراد پول برایشان همه چیز است و کمتر به دیگران کمک میکنند، یا خودشان از پول بهره کافی نمیبرند. صحبت کردن درباره پول و خوشبختی ضرورتاً به معنی مادیگرایی نیست؛ این امر میتواند راهی برای تفکر درباره موضوعات مهمی مانند: مصرف، رضایت، سرمایه‌گذاری، ارزش، خوشی و… باشد.
شاید بتوان خرج کردن پول با دوستان را نوعی سرمایه‌گذاری ناميد. همچنین اهدای پول به فردي نیازمند – به ادعای کسانی که آن کار را کرده‌اند – از خرید یک ساعت گرانقيمت هیجان بخشتر ميباشد. خرج کردن پول آثاری واقعی دارد که از تبدیل آن به اجناس مادی سودمندتر است.
بسياري از زنان و مرداني كه به ثروت‌هاي بزرگ رسيده‌اند، با وجود همه كاميابي‌ها و امكانات رفاهي، هم‌چنان احساس پوچي مي‌كنند. شايد آنان در زندگي هدف درستي را دنبال نكرده‌اند؛ همواره با شتاب در حركت و تكاپو بوده‌اند یا با فشارهاي فراواني روبه‌رو شده، وقت اندكي براي زندگي در زمان حال صرف كرده‌اند؛ در واقع توجه عمده اين گروه بر پول متمركز شده است و خوشبختي را در مال‌اندوزي و ثروت و ماديات ديده، تصور مي‌كنند که با داشتن پول بيشتر مي‌توانند بخت بلندتر و خوشی بيشتري براي خود بيابند. بسياري از آنان چنان به كار معتاد مي‌شوند كه به طورکلی فرصت اندكي براي احساس شخصي و تجربه كردن زندگي مييابند و شايد هرگز نتوانند خوشبختي و عشق را به دست بياورند.
همه ما با درآمد حاصل از کار، زندگی خود را ميچرخانیم و براي رسيدن به آرزوهایمان پس انداز یا برای راحتی و خوش‌گذرانی آنرا خرج میکنیم؛ خيلي از ما نیز سعی می‌نمايیم از راه‌های مختلف، درآمد بیشتری به دست آوریم كه گاه به طمع ورزی می‌افتیم. رابطه پیچیده‌ای بین پول و انسان وجود دارد و به سادگی نمیتوان منکر پول شد یا آن را از چرخه زندگی آدمی حذف کرد. اين نظريه که پول عامل اصلی خوشبختی است و هرکس پول‌دارتر، خوشبخت‌تر، از بنیان غلط بوده و هیچ جامعه‌شناس و فیلسوفی آنرا قبول ندارد، ولی آنچه مسلم است رابطه ضعیفی بین پول و شادكامي وجود دارد؛ یعنی به هرحال پول میتواند در شرایطی به ایجاد و بروز شادي کمک کند.
وجود پول و مصرف آن در امور خیریه نه تنها باعث شادمانی عده زیادی میشود بلکه ثابت شده خود اشخاص نیکوکار را هم سرشار از شادی میکند. در پژوهش‌های دانشمندان مشخص شده پولی که صرف: مسافرت، غذا خوردن با دوستان، برگزاری مهمانی، هدیه دادن، رفتن به سینما یا خوردن شام و… میشود، بیشتر از خرید اجناس مادی موجب شادمانی میگردد و درکل تجاربی که ذات اجتماعی دارند، بیش از هر کالایی برای انسان شادمانی میآفرینند.
«آنچه در جیب دارم را به بهای یک لبخند می‌بخشم»
