مصاحبه: خانواده سالم،خانواده ناسالم

بایدها و نبایدهای خانواده سالم
دکتر افشین طباطبایی، پژوهشگر اجتماعی در ارتباط با ویژگی های خانواده سالم و ناسالم به نسل فردا می گوید: در یک خانواده سالم،هنجارها و ارزش هایی وجود دارد که باید رعایت شود. به عنوان مثال، حفظ احترام و رعایت شأن همسر در یک خانواده ناسالم، ممکن است با کنایه، ایما و اشاره حفظ نشده و اقدام به تخریب شخصیت یکی از طرفین یا هر دوی آنان شود. زندگی مشترک،ترکیب دو “من” است که عمارت “ما” را تشکیل می‌دهد. برقراری و استحکام این عمارت “ما” نیاز به قدرت دارد. افرادی که به تخریب منزلت و شخصیت همسر خود نزد دیگران می پردازند، متوجه نیستند که در حال سست کردن بنای عمارتی هستند که زیر سایه اش، آرام گرفته اند. حرمت شکنی پدر و مادر نزد فرزندان و فحاشی و هتاکی به یکدیگر، عامل دیگری است که سبب می شود عزت نفس والدین، نزد فرزندان از بین برود و به مرور فرزندان هم یاد بگیرند که حرمت والدین را حفظ نکنند.
سوء ظن و قدرت تخریب آن
وی در ادامه افزود: در یک خانواده ناسالم، زن و شوهر به نیازهای یکدیگر بی توجه هستند ومدام به مقایسه همسر خود با فرد دیگر می پردازند؛ این در حالی است که انسان‌ها با یکدیگر متفاوت اند؛ باید یاد بگیریم که به تفاوت های عاطفی، روحی، اجتماعی و …که در همسرمان وجود دارد، احترام بگذاریم.  همچنین در چنین خانواده هایی، بدبینی و سوء ظن میان زن و شوهر و اعضای خانواده وجود دارد. در این شرایط، مدام همسر متهم به اغراض سوء می‌شود. این در حالی است که هیچ چیز به اندازه بدبینی و سوء ظن، نخواهد توانست رابطه مثبت زناشویی را به سمت تخریب سوق دهد.

همسر، فرد  اول زندگیتان باشد
این پژوهشگر اجتماعی، با بیان اینکه در یک خانواده سالم، همسر، فرد اول زندگی محسوب می شود، اظهار داشت: فرد اگر چه باید به پدر و مادر خود احترام بگذارد، اما همسر او در اولویت نخست قرار دارد. نباید اجازه داد پدر و مادر در زندگی زناشویی دخالت داشته باشند؛ چرا که بسیاری از کنش و واکنش های منفی که در زندگی زوجین اتفاق می افتد، در اثر دخالت‌های بعضا از سر دلسوزی پدر و مادرها در زندگی زوجین است که باید زن و شوهر در ارتباط با این دخالت ها و نحوه برخورد با آنها، به یک تعریف و توافق منطقی دست یابند.
حمایت از همسر،تحت هر شرایطی
وی در ادامه افزود: در یک خانواده سالم، زن و شوهر و سایر اعضای خانواده، از طریق گفت و گو و تعامل با یکدیگر ،گره های روحی یکدیگر را باز می کنند و پایه های محبت را در میان یکدیگر محکم می کنند و خواهند توانست در کنار یکدیگر به یک تفاهم کلی دست یابند. همدلی و درددل، مشارکت در تصمیم گیری ها و حمایت از همسر تحت هر شرایطی، از دیگر ویژگی های یک خانواده سالم است.منافع مشترک مادی و معنوی زیادی میان زن و شوهر وجود دارد که دستاوردهای این منافع به هر دو آنها می رسد. بنابراین برای حفظ این منافع، لازم است تحت هر شرایطی، زن و مرد حامی یکدیگر باشند. خانواده سالم، خانواده ای که خالی از هر گونه بحران باشد، نیست؛ بلکه خانواده ای است که با کمک یکدیگر از بحران ها به سلامت عبور کنند.
سه مولفه خانواده سالم
طباطبایی با اشاره به مولفه های خانواده سالم به نسل فردا گفت:خانواده سالم از سه مولفه احترام متقابل، گذشت و محبت تشکیل شده است. احترام متقابل زن و شوهر به یکدیگر، منجر به ایجاد سلامت روحی افراد در یک خانواده و تحکیم محبت خواهد شد.در یک احترام متقابل زن و شوهر، علاوه بر احترام به تفاوت های یکدیگر از هم به نیکی یاد می کنند و حتی اسامی یکدیگر را به زیبایی با کلمات عاطفی صدا می زنند.این احترام به فرزندان نیز منتقل می شود و می تواند الگوی مناسبی برای آنان باشد.صداقت، مسئولیت پذیری، صبر و بردباری، ایمان و باور و … از اصولی است که در خانواده سالم رعایت می شود. همان طور که برای داشتن یک دکوراسیون زیبا در خانه برنامه ریزی می کنیم، باید برای داشتن یک خانواده زیبا هم از عناصر اخلاقی و انسانی نیکو و زیبا بهره ببریم و چینش زیبایی در روابط انسانی خود داشته باشیم. نمی توان از عناصر تکبر و غرور، پرخاشگری، بدبینی و بی احترامی استفاده کرد و خانواده ای زیبا و سالم ساخت. بنای خانواده سالم، متشکل از  عناصر و مصالح زیبا و پر معناست.ممکن است در انتخاب این عناصر و پایبندی به آنها، یکی از دو طرف زن یا شوهر ضعیف عمل کند که البته باید با تلاش بیشتر، سعی در قرار دادن او در مسیر صحیح سیستم انسانی خانواده داشت.در یک خانواده سالم، فرزندان آزادی عمل برای انجام هر کاری که دلشان می خواهد را ندارند؛ همه چیز در این فضا تعریف شده ؛ چارچوب ها مشخص است و خانواده قوانین خاص و مختص به خود را دارد که تمامی اعضا ملزم به رعایت این گونه قوانین هستند. در خانواده سالم والدین، مقتدر هستند؛ به این معنا که در عین نرمی و لطافت در رفتار خود، به اصول از پیش تعریف شده ای پایبند هستند. خانواده های سالم به نظرات فرزندان خود گوش می دهند و برای نظرات آنها ارزش قائلند؛ از طرفی فرزندان هم به خوبی واقفند که در خانواده چه جایگاهی دارند و مسئولیتشان در خانواده چیست.
پررنگ بودن عناصر مثبت در خانواده سالم
وی در ادامه افزود: در خانواده سالم، پدر و مادر به روابط با خویشاوندان بسیار توجه می کنند و برای آن اهمیت قائلند؛چرا که این گونه روابط را عاملی برای ایجاد مودت تلقی می کنند. گذشت در این گونه خانواده ها، بسیار پر قدرت است و افراد بعد از ارتکاب یک اشتباه به راحتی از یکدیگر عذرخواهی می کنند و در صدد جبران اشتباه خود بر می آیند. این نوع برخورد، کمک می کند که سلامت روانی بر خانواده ها حاکم شود و محبت در این فضا ریشه بدواند و افراد از کنار هم بودن لذت ببرند. در یک خانواده سالم، اعضای خانواده حداقل یک وعده غذایی را با هم صرف می کنند و در تهیه غذا و شستن ظروف و… با یکدیگر همکاری لازم را دارند؛ امر ساده ای که امروزه مغفول مانده است. این گونه مشارکت‌ها و کنار هم بودن ها، تنها به صرف یک وعده غذا خلاصه نمی شود، بلکه باعث ایجاد صمیمیت میان اعضای خانواده می شود و پیوندهای عاطفی آنها را مستحکم تر خواهد
کرد.