نقش ورزش در مداوای افسردگی:
افسردگی به عنوان یک بیماری روانی، اثر عمیقی بر خلق و خُو، میزان تحرک جسمی، رفتار خودآزارانه (منجر به خودکشی)، اختلالاتِ شناختی، فیزیولوژی و بی‌نظمی‌های مربوط به زمان خواب را به دنبال داشته و در زمینه‌های فردی و اجتماعی، شخص را به انزوا می‌کشاند و از فعالیت باز میدارد و به سیری قهقرایی در روند رشد منتهی میشود. شاید بتوان افسردگی را بحران زندگی دانست که تاثیری مستقیم بر حافظه و امور روزمره انسان دارد.
به هنگام استرس، واکنش‌های شیمیایی زیادی در بدن رخ میدهد. به‌واسطه‌ی این واکنشها؛ هورمون‌ها مواد سمی و زاید زیادی ترشح میکنند که برآیند آنها منجر به تحریک سیستم «قلبی- عروقی» (بازخورد زیستی) و کاهش عملکرد دستگاه گوارش و در نهایت آمادگی متابولیسم (سوخت و ساز) بدن برای واکنش مناسب به عامل استرس‌زا میشود.
درصورت عدم تخلیه‌ی به موقع، مواد زاید تولید شده در خون پخش و موجب تضعیف سیستم ایمنی و مستعد شدن جسم برای ابتلا به بیماری میگردد. ورزش با فراهم ساختن امکان تخلیه یا سوخت و ساز مواد زاید (با قرار دادن بدن در وضعیت واکنش به استرس) به سلامت انسان کمک میکند (برگرفته از کتاب روانشناسی ورزش نوشته افشین طباطبایی انتشارات آونگ).
در یکی از جالبترین تحقیقات کلینیکی مشخص شده که ورزش نه تنها در بهبود افسردگی بسیار موثر است، بلکه نقش شایانی در جلوگیری از بازگشت این بیماری دارد و با توقف انجام حرکات ورزشی، خطر بروز علایم اضطراب و افسردگی افزایش مییابد. درحقیقت مهم نیست که افراد افسرده به چه میزان ورزش میکنند، بلکه مهم این است که به طور مرتب و روزانه وقتی را به آن اختصاص دهند.
به بیمارانی که از افسردگی شدید رنج میبرند، توصیه نمیشود استفاده از دارو را قطع کرده و تنها ورزش کنند، اما تاثیر ورزش بر آنها قابل ملاحظه میباشد، بهطوری که اگر هر روز تمرینات بدنی انجام دهند، شانس بهبودیشان زیاد است. ورزش و فعالیت‌های جسمانی نقش موثری بر بهداشت روان دارد و در محدوده‌ی اختلالات و مشکلات روانشناختی میتواند به عنوان یک روش موثر درمانی کاربرد داشته باشد (ورزش درمانی). با توجه به مضرات و عوارض جانبی استفاده از دارو و نیز کاهش وقت و هزینه، ورزش درمانی نسبت به برخی شیوه‌های رواندرمانی اهمیت ویژه‌ای دارد.
میتوان گفت؛ ورزش نه تنها بر بهداشت روانی تاثیر مثبت دارد، بلکه بسیاری اوقات به عنوان نوعی درمان نیز در رابطه با اختلالات روانی(به ویژه طبِ رفتاری) مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طورکلی کسانی که فعالیت‌های جسمی و تمرینات ورزشی را انجام میدهند دارای حواس جمعتر، خستگی کمتر، نظم و انگیزه و اعتماد به نفس و بازدهی بیشتری میباشند.
نکته‌ی مهم اینکه افراد افسرده باید انرژی (کارمایه) کافی برای مقابله با بیماریشان داشته باشند، یعنی در انجام فعالیت‌های ورزشی حد اعتدال را رعایت کنند و از زیاده روی پرهیز نمایند. بهتر است این اشخاص با یک متخصص روانشناسی ورزش مشاوره کنند، زیرا ورزش در صورتی برای سلامت روان موثر میباشد که به طریق صحیح استفاده شود.
آشکارا افراد پس از انجام فعالیت‌های جسمانی و تمرینات ورزشی نوعی تجربه‌ی مثبت یا کیفیت بهتر در زندگی خود حس میکنند. این موارد تنها به ورزشکاران اختصاص ندارد، بلکه در مورد کسانی که گاهی ورزش میکنند نیز صادق است. انجام هر نوع ورزشی از روی برنامه، قابلیت غلبه بر افسردگی را افزایش میدهد. شاید بتوان گفت هرچه ورزش استقامتی‌تر باشد، نقش بیشتری در کاهش افسردگی ایفا میکند.
