روزنامه

روزنامه: تمسخره در خانواده

روزنامه: تمسخره در خانواده - دکتر طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

روزنامه: تمسخره در خانواده

IMG_1995

تمسخر در خانواده

مسخره کردن و دست انداختن دیگران،پدیده‌ای ناپسند است که به شکل یک ناهنجاری زشت، ثبات اخلاقی خانواده و جامعه را با خطر ناامنی مواجه می‌سازد.در جهان برای هر موضوع و فرآیندی، حد و مرزی وجود دارد، برخی آن را خطوط قرمز می‌نامند. قوانینی نانوشته که بیشتر افراد رعایت می‌کنند ولی نه در اندازه‌ای که از ناهنجاری‌های اجتماعی امروز بکاهد و یا آن را مهار و تعدیل کند. از جمله علل این رفتار،جهل و نادانی است.به این معنا که انسان جاهل بدون درک و توجه دقیق و عمیق به رفتار دیگران،تنها بر اساس ظاهر وقایع و رویدادها حکم کرده و رفتار و اعمال کسی را به تمسخر می‌گیرد.
چنین برخوردهایی در کانون خانواده، آثار تخریبی فجیعی از خود برجای می‌گذارند. تمسخر و مسخره کردن که ریشه در سرزنش دارد، به طرز مهلکی به ساختار و استحکام روانی فرزندان و حتی والدین ضربه وارد می‌کند.
خشونتی از راه شوخی
مسخره کردن دیگران نه تنها نوعی تهاجم تخریبی و خشن محسوب می‌شود، بلکه عمل بسیار ظالمانه‌ای هم هست. نکته انحرافی اعمال چنین خشونتی از راه شوخی است. ترس از مورد تمسخر واقع شدن، بعضی از نوجوانان را به حاشیه می‌راند و باعث کم رویی یا خجالت می‌شود.
کودکانی که مدام مورد تمسخر قرار گیرند، گرفتار شرم می‌شوند، چون کودکی که مورد تمسخر قرار می‌گیرد، نمی‌داند سکوت کند یا از شخص آزارگرو تمسخر کننده دوری گزیند.تشخیص میان خنده سالم از تمسخر، برای کودکان آسان نیست.
خود برتربینی، غرور و خودخواهی قومی و نژادی می‌تواند عاملی برای دست انداختن دیگران باشد. این‌که انسان خود را برتر بداند (خودشیفتگی) باعث می‌شود که دیگران را خوار و کوچک شمارد، درنتیجه از استهزا و تمسخر رفتار و کردار دیگران حتی فرزندان ابایی ندارد. چنین نگرشی موجب می‌شود تا فرد خود را دارای شعور و درک والا بداند و نه تنها دیگران را تمسخر کند،حتی به ایشان برچسب‌های مختلف و ناروا بزند.
احتمال وجود این موضوع در خانواده‌های پر جمعیت بیشتر است. والدین باید دقت کنند که کودکان الگوبرداران خیلی خوبی هستند و حتی ممکن است رفتارهای زشت و ناپسند را یاد بگیرند، در همین رابطه پژوهشگران توصیه می‌کنند که پدران و مادران نسبت به اصلاح رفتار و گفتار خویش همواره کوشا باشند.
تمسخر و دست انداختن؛یعنی تحقیر و کوچک شمردن فردی یا افرادی دیگر، که معمولا در برخی خانواده‌ها با کنایه، متلک، طعنه و… این عمل صورت می‌گیرد، طیف وسیعی از قربانیان را در بر می‌گیرد؛ از فرزندان گرفته تا پدر و مادر، عروس و داماد و حتی اقوام درجه دو و سه.
گاه به علت اختلاف طبقاتی یا قومی، تمسخر دیگران در قالب جوک و لطیفه صورت می‌گیرد.
سخن از این نیست که چه کسی این کار را می‌کند، بلکه تأکید بر آن است که وقتی هر گروهی به تمسخر جماعت دیگری می‌پردازد و آنان را دست می‌اندازد، بر این باور است که خود از نظر گفتار و رفتار و شأن انسانی، بالاتر و پسندیده‌تر است.
تمسخر برای انتقام
بسیاری از طعنه‌ها،نیش و کنایه‌ها صرفا برای انتقام و بر مبنای نفرت ساخته و پرداخته می‌شوند. درگذشته داستان‌های زیادی درباره قمی‌ها و کاشی‌ها ساخته بودند، چون می‌خواستند آنان را به خاطر شیعی‌گری، تحقیر کنند.
اگرچه معمولا تمسخر و خنده رابطه‌ای مستقیم با هم دارند، ولی همراهان طبیعی یکدیگر نیستند. در واقع شاید بتوان تمسخر را شکل تخریب شده‌ای از خنده تعبیر کرد. با هم خندیدن سلامت و آرامش را برای انسان به ارمغان می‌آورد و باعث استحکام روابط و پیوندها می‌شود. در حالی که تمسخر به انهدام،تزلزل و تخریب روابط انسانی در سطوح مختلف می‌انجامد. به بیانی بهتر تمسخر، خنده را به تحقیر و تخریب آلوده می‌کند.
این ناهنجاری در همه آیین‌ها و نزد بزرگان نکوهیده است و نشانه جهل و نادانی است.

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید