خانواده اولین نهاد اجتماعی
خانواده اولین نهاد اجتماعی است و ازدواج به عنوان یکی از اولین و مهمترین رسوم اجتماعی برای دستیابی و تقویت نیازهای عاطفی، غریزی و امنیتی همواره مورد توجه بشر بوده است. ازدواج رابطه‌ای انسانی، پیچیده، ظریف و پویا می‌باشد که از ویژگی‌های خاصی برخوردار است، که درصورت وجود محیطی سالم و سازنده، روابط گرم و صمیمی بین زن و مرد، کانون خانواده پیشرفت و ارتقا بهداشت روانی جامعه را فراهم می‌سازد.
هرچه محیط خانواده سالم‌تر و امن‌تر باشد به همان اندازه روحیه اعضای آن مثبت‌تر خواهد بود. این تاثیر و کیفیت مطلوب به‌طور مستقیم به جامعه هم منتقل می‌شود، چون هر فرد انرژی درونی خود را در روابط اجتماعی‌اش وارد میکند و جامعه هم از افراد مختلف تشکیل شده، یعنی پتانسیل اجتماعی هر جامعه‌ای برآمده از متن خانواده هاست. پس محیط نامساعد و ناهنجار خانواده نیز تاثیری نامطلوب و تخریبی بر اخلاق اعضا و در نهایت بر اجتماع می‌گذارد.
برآورد کردن نیازهای: عاطفی – احساسی – اجتماعی – غریزی هر انسانی ابتدا در محیط خانواده صورت می‌گیرد. تعامل و دلبستگی افراد خانواده با یکدیگر نیرو و پتانسیل شگرفی ایجاد میکند که زمینه‌ساز بسیاری کارهای مثبت دیگر است، و عدم چنین روابطی از ضعف ساختار خانواده نشات می‌گیرد که به گسترش ناهنجاری و بزه کاری در جامعه دامن میزند.
اختلاف نظر و آرا در هر جمعی امری طبیعی است. در نهاد خانواده به خاطر منافع مشترک اعضا به خصوص زن و مرد، که بنیان خانواده بر دوش آنان است، تضاد و اختلاف نظر نباید بار تخریبی به خود بگیرند، بلکه از پتانسیل موجود در تضارب آرا باید در جهت پیشبرد اهداف خانواده بهره برد.
با گسترش شهرنشینی ساختار و کارکرد و اقتدار خانواده‌ها دگرگون و کم‌رنگ شده است. با این وجود پتانسیل درونی خانواده؛ به عنوان اولین نهاد اجتماعی و قدرتمندترین و تاثیرگذارترین آن در تنظیم رفتار جنسی جامعه – تولد نوزادان – تربیت انسان – مراقبت از سالمندان، امنیت اقتصادی و… جایگاه ویژه و نقش بارزی دارد.
اگر به تعریف و تشبیه سمبلیک خانواده به عنوان دژی محکم و استوار نگاهی دقیقتر بیاندازیم این مفهوم آشکار میگردد؛ که منظور از دژ جای است که انسان در آن احساس آرامش و امنیت میکند. درگذشته‌های دور انسان‌ها در قلعه هایی زندگی می‌کردند تا از تجاوز اشرار، قبایل بدوی، حیوانات وحشی، بلایای طبیعی، سیل، طوفان و… درامان باشند.
