تحقیر زن :
جوکهایی که علیه زنان در شبکههای اجتماعی برای افراد ارسال میشود، نه تنها از یک طرف خودباوری را در زنان و دخترانی که مادران فردای ما هستند، از بین خواهد برد و آنان را برای تامین نیازهای عاطفی و جنسیشان به راههای نادرست خواهد کشاند، بلکه از طرف دیگر کمکم به صورت آرام و بیصدا برتری تعقل مرد در ذهنیت جامعه را نیز پدید میآورد.
طبقه اجتماعی، سن، قومیت، شغل و تحصیلات افراد تأثیری چندانی در میزان دریافت اینگونه پیامها ندارد، هرکس که عضو گروهی تلگرامی باشد، ممکن است با این پیامها روبهرو شود. این روزها همه جا از جمعهای دوستانه و اقوام گرفته تا پیامکهای تلفنی و شبکههای اجتماعی، با انبوهی از این نوع جوکها مواجه هستیم.
بخش عمدهای از این جملات طنز مانند در راستای تحقیر زن و پایین آوردن اعتماد به نفس او طراحی شده است، جملاتی که معنایی زن ستیز دارد. چنین شرایطی قطعا روی زن ایرانی تاثیر منفی خواهد گذاشت و سبب خواهد شد ارزشهای انسانی و عزت نفس خود را به فراموشی بسپارد. اولین معلم انسان مادر است. جامعهای که مدام در فضای مجازی روح اعتماد به نفس را در زنان خاموش میکند، مادران سالم و قوی نخواهد داشت.
در واقع از آن جایی که شبکههای اجتماعی قسمتی از نظام فنآوریهای اطلاعاتی مجازی هستند و مهمترین کارکرد و هدفشان از میان بردن تبعیض و ایجاد برابری در دسترسی به اطلاعات برای گروههای حاشیهای ازجمله زنان و اقلیتها میباشد، درنتیجه کاهش از شکاف جنسیتی و خشونت نرم افزاری علیه زنان از اصلیترین اهداف روشنفکران آوانگارد میباشد. ولی متاسفانه استفاده نادرست از این ابزار ارتباطی مدرن خشونت روانی علیه زنان را برجسته کرده است.
یکی از نمادهای خشونت مدرن اجتماعی علیه زنان برجسته کردن تبعیض و تقویت کلیشههای جنسیتی در قالب جوکهایی است که به تحقیر و تمسخر دختران و زنان میپردازند. در این پیامها دختران موجوداتی در نظر گرفته میشوند که سطح هوش عمومی و اجتماعیشان پایین است، معنی اصطلاحات و گفتگوهای عمومی را درک نمیکنند، معانی مجازی حرفها و روابط روزمره را نمیفهمند و نهایتا عروسکی در دست صنعت مد و زیبایی هستند.
مسئله مهم و نگران کننده این است که؛ شوخی، متلک، جوک و طنز، مستقل از ارزش ادبی، هنری یا ابتذال آن، بخشی از فرهنگ عامه جامعه را به نمایش میگذارد. شاید مهمترین نکتهای که در رابطه با دلایل بازتولید این پیامها بتوان در نظر گرفت، بحث عدم وجود عزت نفس و حرمت ذات در شخصیت افراد و خصوصاً دختران است.
گرچه نگاه فرودستی به زن تقصیر اعضای فعلی جامعه نیست، ولی مسئولیت رشد یا ادامه حیات آن با ماست. اعضای جامعه در هر نوع رفتار اجتماعی، چه خودآگاه و چه ناخودآگاه نباید نگاه زن ستیز را تقویت کنند، که یکی از این رفتارها تولید و پخش و حتی خندیدن به جوکهای جنسیتی است. یعنی ترویج شالوده اقتدار مردسالاری و مشروعیت بخشیدن به روابطی که در آن مردان موقعیتی فرادست و زنان موقعیتی فرودست مییابند.
بیتردید شوخطبعی و بذلهگویی اگر بهجا و مناسب باشند، خصوصیاتی مثبت هستند. مطالب طنز میتواند فضای اجتماعی را صمیمی و گرم کند و مشکلات اجتماعی و سیاسی را مطرح کند و موجب بالا رفتن آگاهی شود، ولی گفتههایی که گروهی از مردم را براساس قومیت یا جنسیتشان در کلیشههای ثابت و بسته قرار میدهد، نقشی تخریبی در روند آسیبهای اجتماعی بر عهده دارند.
ازاینرو جوک، متلک و شوخیهایی که به تحقیر زنان و اقلیتهای قومی و دیگر گروههای فرودست در نظام نابرابر قدرت میپردازد، جلوهای از باورهای جاری جامعه هستند که نابرابری قدرت را با استفاده از مزاح و لطافت زبانی تایید کرده و مشروعیت میبخشند.