بلوغ جنسی
بسیاری از روانشناسان از دوران بلوغ که در پسران از ۱۱ تا ۱۵ و در دختران از ۹ تا ۱۴آغاز می شود، به عنوان یکی از دوران‌های گذار و سخت عمر آدمی یاد می‌کنند. نخستین تغییر در دوران بلوغ معطوف به غرایز جنسی است و نخستین تکانه‌های جنسی از همین دوران آغاز می‌شود. در این دوران انسان به کشف هویت جنسی و تفکیک بین زنانگی و مردانگی خود می‌پردازد و «شورش‌ها بی‌دلیل» تظاهر می‌کنند و نخستین سووال‌ها شکل می‌گیرد.
نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد ۸۵ درصد نوجوانان، اطلاعات جنسی خود را از بیگانگان و نه از معلم و والدین می‌گیرند، از‌این‌رو نحوه مواجه والدین در برابر سووال‌های فرزندان درباره مسایل جنسی، یکی از بحث‌های چالشی در تربیت کودکان است؛ چالشی که هر گونه کوتاهی در رفع آن، می تواند لطمات جبران ناپذیری را در دوران‌های آتی رقم بزند.
برنامه ریزی جوامع برای تربیت جنسی
غریزه جنسی، غریزه‌ای خدادادی است که برای تمایل به جنس مخالف در انسان نهاده شده و اگر سمت و سویی طبیعی و اصولی پیدا نکند، به انحراف کشیده می‌شود، بنابراین باید مانند هر چیز دیگر تربیت شود. باید برای تربیت جنسی در جوامع متمدن که دارای آرمان و باور هستند، تمهیداتی اندیشیده شود همانطور که برای لباس پوشیدن، نحوه حرف زدن و کار کردن نیازمند برنامه‌ریزی و مراقبت از خیلی چیزها هستیم، برای این موضوع هم باید فکر شود. متاسفانه بواسطه تابو شدن این مساله نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها سخن گفتن درباره مسایل جنسی نهی و بحث درباره آن کاری زشت شمرده می‌شود تا جاییکه حتی مادرها درباره آن با دخترها صحبت نمی کنند و پدرها نیز از گفت وگو با فرزندان پسر خود در این باره پرهیز می‌کنند. همانطور که یک مادر درباره آشپزی و مسایل مهم دیگر زندگی به دختر خود آموزش می‌دهد باید درباره غریزه جنسی به عنوان یک مساله اصلی و بسیار حیاتی نیز با فرزند خود سخن بگوید.
آگاهی از اطلاعات جنسی توسط کانال های نامشروع
والدین وقتی که از مسایل جنسی سخن به میان می‌آید، آرام صحبت کرده و همواره تاکید می‌کنند چیزی درباره آن گفته نشود در حالیکه باید آن را تربیت و به سمت وسویی صحیح هدایت کرد. در صورتی که کودکان و نوجوانان به طور صحیح در این‌باره متقاعد نشوند و کسب اطلاع نکنند به سمت کانال‌های نامشروع مانند اینترنت و ماهواره رفته تا اطلاعات خود را درباره این مساله افزایش دهند در حالیکه امکان دارد اطلاعاتی که این وسایل در اختیار آنها قرار می دهند، اشتباه و لطمه زننده باشد. این افراد هم تجربه چندانی ندارند و ممکن است اطلاعاتشان حاوی مطالب درست و نادرست باشد که در این صورت هم حجم زیادی از اطلاعات اشتباه به نوجوانان منتقل می‌شود.
در دنیای امروز منابع زیادی نظیر شبکه‌های اجتماعی در دسترس است که موجب می‌شود نوجوانان برای اطلاع از مسایل جنسی به آنها رجوع کنند در حالیکه برخی از این شبکه‌ها با مهندسی، برنامه‌ریزی و اطلاعات نادرست سعی در انحراف جوانان و نوجوانان دارند.
والدین و مربیان مسوول آموزش جنسی به نوجوانان
این غریزه و انرژی خدادادی باید توسط پدر، مادر، معلم و مربی با حساست زیاد دنبال شود زیرا آن وظیفه‌ای بر دوش آنهاست که فرزندان را در این زمینه به سمت و سویی درست هدایت کنند. والدین و مربیان باید آگاهی و آموزش‌های لازم در این حوزه به دختر و پسرهای جوان خود را در دستور کار قرار دهند و درباره چگونگی ارتباط مشروع و سالم با جنس مخالف به آنها کمک کنند تا دچار سردرگمی نشوند.
آموزش مسایل جنسی از طریق خانواده، معلمان و افرادی که ارتباط حسی با نوجوان را دارند تاثیرگذارتر است. زمان آموزش جنسی وقتی است که کنجکاوی‌های جنسی شروع می‌شود، به عبارتی ممکن است، یک نوجوان در سن ۱۰ سالگی سووالاتی را طرح کند و فردی دیگر در سن هشت سالگی، بنابراین باید در حد و متناسب با سن و سال نوجوان به سووالات پاسخ داد. باید به فرزندان بیاموزیم بدون هیچ مشکلی و با حفظ حریم‌ها مسایل را با والدین مطرح و پاسخ درخور را دریافت کنند.
بستر سازی کنجکاوی جنسی جوانان
دوره راهنمایی و دبیرستان دوره تغییرات روانی و جسمانی و دوره بلوغ است، برخی روانشناسان آن را دوره بحرانی و برخی دوره گذر نامیده‌اند. این در حالی است که برخی روانکاوان، سن ۱۴ تا ۱۷ سالگی را دوره از شیر گرفتگی روانی نامیده‌اند یعنی در این دوره نوجوان از نظر روانی و عاطفی از خانواده بریده می‌شود و به کوچه، خیابان، پارک و همسالان خود می‌پیوندد.
صرف پیوستن به دوستان و ارتباط با آنها در حد تعادل ایرادی ندارد و این از ویژگی‌های طبیعی این دوره است که نوجوان اجتماعی و دگر زیست می‌شود، اما نگرانی زمانی ایجاد می‌شود که این بریدن و ارتباط با دیگران باعث قطع ارتباط عاطفی و روانی با خانواده شود. در این صورت افکار، رفتار، هیجانات و انتخاب‌های نوجوان تحت تاثیر دیگران قرار گرفته و ممکن است گرفتار انحرافات و اختلالات شود، از طرفی چون نوجوان در دوره بلوغ به سر میبرد، تغییر و تحولات فکری، بدنی و جنسی می‌تواند ساعت‌ها ذهن او را مشغول کند.
آگاهی‌هایی که نوجوان از طریق صحیح بدست می آورد موجب می‌شود وی علاوه بر استفاده صحیح از وقت و اندام خود، علاقه ها و تمایلات جنسی خود را هم بستر سازی کرده و از آن مراقبت می‌کند و چون خود را فردی ارزشمند می‌داند، هرگز آن را در مسیر باطل و گناه استفاده نخواهد کرد.
غریزه جنسی در وجود آدمی، یکی از پدیده‌هایی است که به سرعت رشد می‌یابد و دگرگونی‌های ژرفی در فرد ایجاد و نقش مهمی در زندگی او ایفا می‌کند که هدایت نکردن این سرچشمه زلال، ره به‌جایی میبرد که جز لجن زار شوربختی نیست. والدین باید با آگاهی به موقع، شرایطی را پدیدار سازند که فرزندان در یکی از حساس‌ترین مراحل رشد، آنها را امین خود دانسته و بدون پرده پوشی سووالات خود را مطرح سازند. بدون شک ایجاد چنین بستری، مانع از رجوع فرزندان به افرادی ناآگاه و دوستانی می‌شود که در این دوره گذار، تجربه‌ای خام دارند و جز دادن آدرس غلط چیزی در چنته ندارند.
