انگیزه ورزشکاران

انگیزه ورزشکاران

آبراهام مازلو «­Abraham Maslow» معتقد است انسان­‌ها برای ارضای مجموع‌ه­ای از نیازهای خود که به­ شکل سلسله مراتب قرار دارند، همیشه در حال تلاش‌­اند. مازلو نیازهای انسانی را به دو دسته­: «حیاتی» (فیزیولوژی – گرسنگی – خواب و…» و «رشد و تعالی (محبت و خودشکوفایی و…) تقسیم می­‌نماید. طبق نظریه­ مازلو وقتی انسان یک طبقه از نیازها­یش را برآورده ساخت برای رفع نیازهای بالاتر اقدام می­‌نماید.

یکی از وظایف اصلی مربی‌­ها شناخت انگیزش ورزشکاران و تقویت و جهت‌دهی مناسب به آن است هر فردی بنا به­ دلیلی که می‌­تواند؛ انگیزه‌­ای درونی یا بیرونی باشد، به ورزش روی می‌آورد درک این انگیزه‌ها توسط مربی­ گام بزرگی در کسب موفقیت‌های ورزشی است.

نیاز به خود شکوفایی (رشد استعدادها)           طبقه هفت

نیازهای زیباشناختی                                   طبقه ششم

نیازهای فکری و اندیشه                               طبقه پنجم

نیازهای اجتماعی(پیشرفت، عزت نفس)          طبقه چهارم

نیاز به امنیت (روانی)                                  طبقه سومم

نیازهای عاطفی(تعلق و محبت)                     طبقه دوم

نیازهای فیزیولوژیک(جسمی)                         طبقه اول

نیازهای معرفی شده از سوی مازلو می‌­تواند به مربیان در درک نیازهای ورزشکاران کمک کند. طبق مطالعات انجام گرفته افراد از طریق ورزش و فعالیت‌های بدنی؛ به­ ویژه ورزشکاران سه نیاز اصلی خود را دنبال می‌کنند:

الف) کسب نشاط و سرزندگی

هر انسانی براساس ویژگی‌های شخصیتی­‌اش از میزان معینی تحرک و هیجان برخوردار است. از این­ رو فرد برای رسیدن به این ظرفیت خدادادی نیاز به تلاش و تکاپو دارد. میزان بیشتری از نیاز ذاتی به گریز شخص از موقعیت موجود، او را وادار می­کند آرامش را درجایی دیگر پیدا کند، از طرفی دیگر به میزان کمتری از نیاز به کسالت و افسردگی در فرد ختم می‌گردد.

اساسا ورزش و فعالیت بدنی به­‌طور طبیعی باعث نشاط و سرزندگی می­گردد و ورزشکار بعد از تمرین احساس سبکبالی و فراغت می‌نماید، اما اگر محیط تمرین خشک و رسمی برگزار شود و نیازهای ورزشکاران جدی گرفته نشود، ورزش هم نمی­تواند پاسخگوی این­ نیاز باشد. برای رسیدن به این هدف مربی‌ها باید:

۱- سطح تمرین و فشار آن را بر اساس میزان مهارت ورزشکاران تعیین نمایند.

۲- تمرینات را طوری طراحی کنند که ورزشکاران دائما شکست را تجربه ننمایند یعنی تمرین همراه با تجربه­ شیرین پیروزی باشد.

۳- با ایجاد تنوع در تمرینات جذابیت تمرین را افزایش دهند.

۴- به ورزشکاران فرصت انجام کارهای دلخواه را بدهند.

ب) به ورزشکاران اجازه­ مشارکت در طراحی تمرین را بدهند.

برخی افراد برای عضو گروه و دسته­‌ای شدن به لباس ورزشکاران یا فلان تیم درآمدن ورزش می‌­کنند. برای این‌ها مسابقه و تمرین در درجه­ دوم اهمیت قرار دارد. ایشان توجه چندانی به کسب شهرت، قهرمانی، مدال، قدرت بدنی، مهارت ورزشی و… ندارند و همین که عضو باشگاه مربوطه باشند، برایشان کافی است.

درک مربی‌­ها از موقعیت ویژه و انگیزه خاص این اشخاص می‌­­تواند به نیازشان پاسخ گفته و آنان را به تلاش و فعالیت تیمی تشویق نماید. مربی با شناخت درست انگیزه­‌ها و نیازهای اعضای باشگاه و تیم می‌تواند از نیرو و توان هریک در جهت اهداف گروهی بازیکنانش بهره ببرد. حال این هوشیاری و ذکاوت اوست که بداند کدام مهره را درکجا به­ کار گیرد، تا بهترین نتیجه حاصل شود.

ج) نیاز به ارزشمند بودن

یکی از انگیزه­‌های اصلی که افراد به ورزش روی می‌آورند، میل به نشان دادن ارزش‌های شخصی‌شان به دیگران است. تا زمانی‌که ورزشکار مبتدی است و هنوز توانایی چندانی در فراگیری مهارت­‌های رشته­ مربوطه پیدا نکرده، قضاوت دیگران (مربی و هم باشگاهی‌ها و…) از صلاحیت فنی او خیلی اهمیت دارد.

خودشناسی همراه با واقع‌بینی ورزشکار باید به ­تدریج جایگزین ثاثیرپذیری از نظرات و ارزیابی دیگران شود. بدبین منظور که ورزشکاران با کسب موفقیت‌های ورزشی به میزان توانایی‌شان واقف می‌شوند. اما از طرف دیگر موضوع شکست در میان است، که معمولا به ­قصور و ناتوانی ورزشکار تعبیر می­‌شود و منجر به احساس کم ارزشی در او می‌گردد. از این ­رو ورزشکارانی که پله‌های پیروزی را یکی بعد از دیگری بالا می­روند و مدام تجارب مثبت کسب می­کنند به‌­نوعی خودباوری از توانایی­‌های خود می­رسند (اعتماد به­‌نفس) از سویی، ورزشکارانی که شکست­ های بیش­تری تجربه کرده‌اند معمولا اعتماد به­ نفس کمتری دارند و اغلب بر این باورند که  جبر و اقبال در کار آن­ها دخیل بوده است، و ناکامی­‌های شان را به­ عوامل بیرونی نسبت می‌دهند.

در نگاهی اصولی به ­موضوع اهداف و انگیزه ­ها برای ورزشکاران نباید بر پایه پیروزی یا شکست ارزیابی شود بلکه ملاک را باید بهبود سطح عملکرد و مهارت‌ها تعیین نمود.