در برخوردهای اجتماعی که انسان‌ها فراز و نشیب‌های زیادی پیدا می‌کنند، به‌خصوص گره‌های عاطفی و احساسی یا اخلاقی و کاری و غیره، گاه ممکن است در تقابل قرار گیرند؛ در چنین وضعیتی اگر موضوع حفظ حرمت و احترام یکدیگر نباشد. به سادگی خطوط قرمز نادیده گرفته از آنها رد شده و به هم بی‌ادبی و بی‌احترامی می‌کنند. ولی به واسطه وجود پتانسیل بالقوه حفظ حرمت‌ها و ادب و احترام و حریم‌های اخلاقی؛ انسان‌ها به فراز و فرودهای احساساتشان مهار می‌زنند و آن را به سلطه می‌گیرند و در زاویه عناد و خصومت با دیگری قرار نمی‌گیرند. حفظ هویت فرهنگی و اخلاقی جامعه در جهت جلوگیری از بروز ناهنجاری‌های رفتاری، امری انکارناپذیر است.
احترام گذاشتن به پدر و مادر
اولین مرحله آن نهادینه شدن احترام به بزرگترها و حفظ حرمت آنان است. یکی از مشکلات عمده‌ای که امروزه به چشم می‌خورد؛ عدم احترام فرزندان به والدین یا کمرنگ شدن آن است. احترام به پدر و مادر امر واجبی است که در اثر تربیت و تعلیم و پرورش درست قوت و قوام می‌یابد. اگر کسی می‌خواهد به او احترام بگذارند باید خودش به دیگران احترام بگذارد. به نسل جوان حاضر در جهان توجه کنیم، شاید اینان بی احترام‌ترین نسلی هستند که دنیا به خود دیده است. پیش از سرزنش جوانان باید از خود بپرسیم که آیا ما در آموزش مفهوم احترام به آنان سُستی ننموده‌ایم؟
کسانی که احترام بزرگترها به‌ویژه پدر و مادر را حفظ می‌کنند؛ اول از همه شخصیت خودشان را بالا می‌برند. در ایران به‌طور پیش‌فرض برای بزرگترها احترام قائل می‌شوند: جلوی پای آنها بلند می‌شوند هنگام عبور از در بزرگترها اول می‌گذرند، موقع غذا خوردن اول بزرگترها سر سفره می‌نشینند، بسیاری از مراسم اجتماعی بدون حضور بزرگترها مشروعیت نمی‌یابد. اجازه گرفتن از بزرگترها در راستای احترام گذاشتن امر واجبی محسوب می‌گردد، و آنهایی که احترام بزرگتر را نگه نمی‌دارند، همواره تقبیح و سرزنش می‌شوند و از نگاه کلی اجتماع مورد قبول و اقبال قرار ندارند. هر تکنولوژی به‌عنوان یک ابزار می‌تواند ظرفیت‌های درونی افراد؛ از جمله احترام گذاشتن را تقویت و تسهیل کند، نه آن که مانع و سدی در برابر آن شود. ولی متاسفانه امروزه در مهمانی‌ها، بازی با موبایل در برابر بزرگترها و خروج مجازی از فضایی که در آن حضور دارند، بی‌توجهی به سخنان بزرگان یکی از عینی‌ترین انواع بی‌احترامی مدرن و نامحسوس است.
دیدگاه بزرگان درباره احترام گذاشتن
علامه طباطبایی در تفسیر آیه ۳۶ سوره نساء می‌فرمایند: «معلوم می‌شود مساله احسان به پدر و مادر بعد از توحید از واجب‌ترین واجبات است. همچنان که مساله عقوق – نفرین بعد از شرک به خدا از بزرگترین گناهان کبیره است، به همین جهت بعد از توحید و قبل از دیگر احکام و اصول از آن اسم برده است». یکی از اصول سه‌گانه خانواده؛ احترام است. هر اجتماعی حتی یک زن و شوهر، به‌عنوان هسته مرکزی خانواده، براساس اصل احترام متقابل قوام می‌یابد و پایدار می‌گردد. اساساً احترام در همه حوزه‌های اجتماعی از خرد و کلان نقش اساسی ایفا می‌کند. در فرهنگ سنتی بسیاری از ملت‌ها و کشورها وجود و حضور بزرگترها به‌ویژه بزرگترهای خانواده نقشی تعیین کننده در پیوند و حفظ استحکام خانواده‌های جوان (زن و شوهرها) دارد و چه بسا با درگذشت یکی از بزرگان خاندان (پدربزرگ – مادربزرگ) بسیاری از رفت و آمدها سرد و تیره و حتی قطع شده‌است، یعنی فضای دلگرم و سرشار از اُنس و صمیمیت حاکم در فامیل به یکباره همه از دست می‌رود.
نیروی ذاتی احترام زایل‌کننده بسیاری از کدورت‌ها و کینه‌ها است. در حقیقت حضور بزرگان مایه برکت و خیر فامیل و خانواده‌های جوان است. یک پیرمرد و پیرزن سالخورده از انرژی‌هایی که به‌واسطه احترام کوچکترها و حفظ حرمت آنان کسب می‌کند، نقطه وصل جوانان می‌شود، او کانون تجمع و الفت، چراغی روشن بخش و محور وحدت و همدلی بین افراد فامیل است. احترام گذاشتن به بزرگترها و حفظ حرمت آنان موجب می‌شود این افراد، محور تقویت محبت بین جوان‌ترها شوند.
واقعن که حضوره بزرگترها در یک خانواده باعثه خیرو برکت و رحمت است…ممنون جناب طباطبایی.