اجتماعی

تربیت مذهبى کودکان

تربیت مذهبى کودکان - دکتر طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

همه کودکان به­ طور فطرى کنجکاو و پرسشگر بوده و به دنبال پاسخ به سؤالات و چراها هستند و میل به پرستش و نیایش در وجودشان موج می­زند. مثلاً، وقتى بزرگترها به آن­ها محبت و نوازش مى‌­کنند، ممکن است قادر به تفهیم تشکر و سپاس خویش به آن­ها نباشند، ولى با پیام­‌هایى که از طریق چشم و نگاه‌هاى معصومانه و چهره­ قدردانى خویش را ابراز  مى‌­دارند. تجربیات و مشاهدات نیز مؤیّد این مطلب است که کودکان در تقلید و یادگیرى مفاهیم و مسائل دینى مثل نماز و روزه آمادگى بیشترى در مقایسه با دیگر موضوعات از خود نشان مى‌دهند.

طبق منابع اسلامى، میل به پرستش، نیایش، کمال طلبى و حقیقت‌جویى در کودک، فطرى و درونى است. در تربیت مذهبى کودکان و نوجوانان، باید طوری عمل کنیم که آن­ها احساس آزادى کنند. همان فطرت را در وجودشان بیدار نماییم و آن­ها را به سمت پذیرش دین سوق دهیم. متأسفانه بعضى از والدین به علت عدم اهمیت نسبت به مسائل دینى و گاهى به دلیل سخت‌گیرى‌ها و آموزش‌­هاى غلط و آشنا نبودن با سیره ائمّه اطهار و روش‌­هاى تربیتى دینی، به گونه‌­اى با کودک رفتار مى­‌کنند که فرزندان به مسائل دینى بى‌تفاوت، کم رغبت و بعضاً از آن متنفّر مى‌­شوند.

با کمال تأسف، بعضى از والدین حساسیت و دقتى که در امور دنیوى (تغذیه، لباس، درس و مانند آن) فرزندانشان از خود نشان مى‌دهند در تربیت مذهبى کودکان ندارند. تربیت دینى این نیست كه در كلاس براى دانش­ آموزان، ادیان را ‏آموزش بدهیم و اسلام را شرح دهیم؟‎ یا این كه سعی کنیم دین را به آن‏ها‎ ‎بباورانیم. دین ‎یك رابطه‏ ویژه میان بنده و خداوند در زمان‏‌هایی خاص ‏نیست‎. برای رسیدن به دینداری باید الگوهاى عملى داشته باشیم. هنر اصلی در چگونگی انتقال باورها و اعتقادات به نسل جوان است. به نحوی که آنان با تمایل قلبی به دین گرایش پیدا کنند.

سه حوزه‏ ایمان عبارتند از: شناختی، عاطفى و عملی یعنى ایمان باید دارای مؤلفه‏: فكرى – ‏اعتقادى، عاطفى – احساسى، و ‏عملى – رفتارى باشد. کسى متدین‎ ‎نامیده می­شود كه این‏ها را با هم ‏داشته باشد. دین سلامت روان به ارمغان مى‌آورد، اخلاق، زندگى را ‏تامین‎ ‎مى‌كند.

مسیحیان مجله‏‌ها و کتب زیادى درباره‏ درمان افسردگى از دیدگاه مسیحیت ‏دارند. آن­ها‎ ‎كلى ‏گویی نكرده‏، ‎بلكه تكنیك ارائه کرده‌اند، تكنیك‌هایى دینى. ولی ما با وجود منابع غنی كه در اسلام داریم، و مسیحیت ندارد‎ در این موارد ضعف‎ ‎داریم. با این حال، ‏آنان دست و پا مى‌زنند تا همه‏ چیزهاى كاربردى را از همان‌ها كه دارند،‎ ‎در بیاورند و تا اندازه‌‏اى هم موفق شدند‎.

متاسفانه در مدارس، اغلب دانش‌­آموزان به درس دینى ‏همان‏گونه‎ ‎مى‌‌‏نگرند كه به فیزیك و شیمی نگاه می­کنند. در فیزیك تقلب ‏مى‌كنند، در دینى هم تقلب‎ ‎مى‌كنند. ولی والدین طور دیگری برخورد مى‌‏كنند در درس فیزیك، براى‎ ‎فرزند خود، معلم خصوصى ‏مى‏‌گیرند، ولى براى درس دینى کسی چنین كارى نمى‌‏كند. یعنی با این مجموعه­ آموزش و پرورش نمى‌‏توان فرزندان را تربیت دینى نمود. در حالی که زبان امروز، زبان علوم تجربى و تحقیقاتِ ‏میدانى و پژوهشى است.

در آموزش و تعلیم هر موضوعى، اصول و مبانى ساختار آن موضوع از اهمیت ویژه و اساسى برخوردار است. اصول و مبانى هر علمى به منزله­ ستون و پایه ساختمان است که در استحکام و عمر آن نقش اساسى دارد. آموزش مسائل مذهبى به کودکان و نوجوانان، آگاهى، بصیرت و فنون تربیتى را مى‌طلبد. والدین باید بدانند که شیوه‌­هاى سنّتى و منسوخ، که هیچ سنخیتى با تعالیم آسمانى اسلام و علوم جدید ندارد، جوابگوى نیازهاى کودکان و نوجوانان نمى‌باشد و با این روش‌­ها نمى‌­توانند کودکان و نوجوانان خود را مذهبى بار آورند.

بدین روى، توصیه مى‌شود با مطالعه و بررسى سیره­ ائمّه اطهار و سفارش‌هاى آنان، به تربیت مذهبى کودکان و نوجوانان اقدام نمایند. براى رسیدن به اهداف تربیت دینى و ترویج و تعارضات فکری فرزندان باید به ساختار خانواده بهایی ویژه داد.

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید