تحلیل رفتار متقابل چیست ؟

تحلیل رفتار متقابل چیست ؟ تحلیل رفتار متقابل یا TA یک روش روانشناسی است که درون هر فرد را به سه قسمت تقسیم می‌کند : والد، بالغ، کودک. والد همه باید و نبایدهای زندگی و آن چیزهایی است که از والدین و جامعه به ما منتقل شده است و در اعماق وجود ما نقش بسته است و ما در مورد درست یا غلط بودن آنها معمولا فکر نمی‌کنیم و فقط آن را اجرا می‌نماییم . برای روشن شدن مفهوم والد مثال زیر را بررسی می‌کنیم.

روزی مردی به همسرش گفت: چرا وقتی ماهی را در ماهیتابه قرار می‌دهی اینقدر سر و ته ماهی را می‌بری و آن را کوچک می‌کنی؟”
زن پاسخ داد‌: “مادرم اینطور ماهی درست می‌کرد.”
وقتی زن از مادرش هم پرسد او هم همچین پاسخی داد: “مادرم اینطور ماهی درست می‌کرد.”
بعدها که به روستای مادر بزرگ آن زن سفر کردند و از مادر برزرگ دلیل زدن سر و ته ماهی‌ها را پرسیدند او گفت که چون قدیم‌ها تابه‌ها کوچک بودند مجبور بودند که ماهی را کوچک‌تر کنند تا در ماهی تابه‌جا شوند.

والد آن قسمت از ما است که فقط آن را اجرا می‌کنیم و در مورد آن فکر نمی‌کنیم که می تواند مثبت باشد مانند: “به بزرگترها احترام بگذار” ، یا منفی باشد مانند: “مرد که گریه نمی‌کند” یا ” دختر که نباید بخندد” و همه باید و نبایدها و سنت‌های زندگی ما

 بالغ قسمتی از وجود ماست که فکر می‌کند و متناسب با زمان و مکان رفتار می‌کند.

تمام احساسات درونی ما در قسمت کودک ما وجود دارد ، شادی ، غم ، اضطراب و …

وقتی ما با فردی در ارتباط هستیم در واقع هر کدام بخشی از والد و بالغ و کودکمان را وارد رابطه می‌کنیم. در واقع ۶ قسمت دارند با هم حرف می‌زنند. که آن‌ها را معمولا با ۶ دایره نشان می‌دهند.

وظیفه تحلیل رفتار متقابل این است که روابط انسانی را به وسیله این مدل به سمت آرامش و رابطه بهتر هدایت کند.

 تحلیل رفتار متقابل برخی پیش فرض‌ها هم دارد:

پیش فرض اول – تو اندازه‌ی رفتارت نیستی: از کودکی خانواده ما را برابر با رفتارمان می‌دانست ، اگر اتاق‌مان نا مرتب بود به ما می‌گفتند که “تو شلخته‌ای ” به جای اینکه بگویند : “اتاق‌ات شلخته است” خانواده ما را با رفتارمان می‌دیدند و ما را مساوی رفتارمان می دانستند. اما TA می‌گوید:

پیش فرض دوم – تو مسئول زندگی‌ات هستی: همه انسان‌ها مسئول کارهای خودشان هستند زیرا همه توانایی فکر کردن دارند به جز آن‌هایی که دچار آسیب مغزی هستند. مسئولیت ۱۰۰ درصد زندگی را پذیرفتن یعنی اینکه اطلاع داشته باشی هر اتفاقی برایت می افتد خودت خالق آن هستی.

پیش فرض سوم – سرنوشت انسان‌ها در کودکی شکل گرفته و می‌توان این سرنوشت را تغییر داد. یعنی تحلیل رفتار متقابل چیست ؟علم تحلیل رفتار متقابل با شناخت و اصلاح روابط، به شما کمک می‌کند تا به آرامش نزدیک و نزدیک تر شود. TA عقیده دارد که‌: همه انسان‌ها زخم دارند و انسان‌ها در رابطه زخمی شده‌اند در رابطه نیز باید درمان گردند. مثلا فردی که خوب نمی‌تواند صحبت کند و دچار اضطراب می‌شود دلیل اصلی آن می‌تواند این باشد که در کودکی مهارت صحبت کردن در او به دلیل توجه نکردن والدینش رشد نکرده است. (در خانواده زخمی شده است) اگر چنین فردی در گروهی قرار بگیرد که به حرف زدنش با توجه و دقت گوش دهند و او را به حرف زدن بیشتر تشویق کنند اضطراب و مشکلات تکلم او بهبود می‌یابد (درمان در گروه )

تحلیل رفتار متقابل چیست ؟ نکته مهمی که تحلیل رفتار متقابل به آن اشاره می‌کند این است: برای بهتر شدن لازم نیست بیمار باشید. حتما لازم نیست که افسرده شده باشید یا اضطراب شدید داشته باشد که به فکر بهتر شدن بیفتید . می‌توانید در هر وضعیتی که هستید (آرام ، مضطرب‌، عصبانی، افسرده یا …) برای بهتر بودن تلاش کنید.

کلاس‌های آموزش تحلیل رفتار متقابل در بسیاری از کشورها به همه گروه‌های مردم تدریس می‌شود. مثلا در برخی از دبیرستان‌های انگلستان به نوجوانان یا به افراد ۲۰ تا ۴۰ سال برای بهبود روابط خانوادگی یا بهبود روابط کاری و … و حتی به افراد میان سال و پیر تر برای مسلط شدن به زندگی و مدیریت زندگی خود ارائه می‌شود