اجتماعی

پرخاشگری

پرخاشگری - دکتر طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

اولین تقسیم­ بندی پرخاشگری، کلامی و دومین جسمی است، یعنی برخورد خشن کلامی یا برخورد فیزیکی با خود یا دیگران (همسر و فرزندان حتا والدین). سومین نوع پرخاشگری هم منفعل بودن است. در پرخاشگری فعال ما یک کاری انجام می­دهیم. اما در پرخاشگری منفعل بدون انجام کاری اعصاب دیگران را به­ هم می‌ریزیم، مثل: «جواب ندادن به تلفن»، «بی تفاوتی به غذایی که در حال سوختن است» و…

چند نمونه از پرخاشگری:

۱- پرخاشگری جسمی فعال مستقیم: زخمی کردن، مشت و لگد زدن.

۲- پرخاشگری جسمی فعال غیرمستقیم: تله گذاشتن برای زخمی کردن کسی، یا اجیر کردن آدم برای کتک زدن دیگران.

۳- پرخاشگری جسمی منفعل مستقیم: قهر کردن هر چه دیگران بخواهند ما را آشتی دهند محل نمی‌گذاریم.

۴- پرخاشگری جسمی منفعل غیرمستقیم: عدم همراهی با گروه و دیگران.

۵- پرخاشگری کلامی فعال مستقیم: ناسزا گفتن و توهین کردن به دیگران.

۶- پرخاشگری کلامی فعال غیرمستقیم: پخش شایعات بی­اساس در مورد کسی یا دیگران.

۷- پرخاشگری کلامی منفعل مستقیم: جواب ندادن و بی‌محلی به کسی.

۸ – پرخاشگری کلامی منفعل غیرمستقیم: وقتی کسی از ما انتقاد می­کند، نظرمان را نگوییم.

نکته: همه موارد فوق قابل تعمیم در محیط خانواده است.

نشانه­‌های خشم

عوامل و علل زيادى، در پديد آمدن خشونت، و پرخاشگری نقش دارند. شناسايى علایم و نشانه­‌هاى مقدماتى پرخاشگری و خشونت، كمك بزرگى در پیشگیری و خنثا نمودن آن به خصوص در محیط خانواده مى­نمايد. اگر ریشه‌های خشونت و پرخاشگری را بشناسیم، بهتر می­توانیم از اقدامات ناگوار بعدی جلوگیری نماییم. بسیای از اوقات خودمان هم متوجه شدت استرس، بی­‌قراری، اضطراب، یا خشم خود نیستیم؟ اغلب حواس­مان نیست که در حال عصبانی شدن یا خشمگین شدنیم.

هر خشونتی قبل از شکل‌گیری، علایم و نشانه­‌هاى متعددى از خود ظاهر مي­سازد و زنگ خطر و بيدار­باش را به­ صدا ­در مى­آورد، ولي فرد مثل يك نابينا قادر به­ ديدن آن­ها نيست و با بى­توجهى از كنارشان مى­گذرد. شناخت كامل جزیيات و روند شكل‌گيري هر حادثه­‌ى خشونت­بار و پرخاشگری و هوشيارى نسبت به ديدن شناسه­‌ها، شانس وارد نشدن به فضاى مربوط و تأمين امنيت و حفظ سلامتى جسمی – روحی را به ما و دیگر اعضای خانواده خواهد داد.

جسمی:

از روي علایم ظاهرى ­صورت و حالت جسمى طرف مقابل مي­توانيم پى به ­خشمگين بودن ­او ببريم. البته، جمع عوامل، منتهى به نتيجه­‌گيرى مى­شود; والا تك­ تك اعمال، به­ تنهايى دليل قاطعى نيست. علایمى مثل انقباض عضلانى، برافروختگى صورت، احساس گرما، احساس انرژی زیاد، حالات بدن، حركت‌هاى عصبى، تنفس‌هاى كوتاه، رنگ­ پريدگى پوست، افت صدا و لرزش صوت، لرزش دست‌ها، سرفه كردن و… نشان از عصبانى ­شدن طرف مقابل یا حتی خود ما ­دارد. تشخيص اين موارد، به ­طورخودكار و در ضمير ناخودآگاه، صورت مى­پذيرد ممکن است کم، زیاد یا ضعیف باشد اما اگر این نشانه‌­ها را در دیدید، به ­عنوان یک هشدار جدی بگیرید.

روانی:

وقتی که خشمگین می‌شویم، بیشتر از همیشه غیرمنطقی فکر می­کنیم. در واقع هنگام خشم قضاوت ما به­ هم می­ریزد و به تفکر همه یا هیچ، تعمیم ناروا، پیشگویی، باید و نبایدهای بی­مورد، برچسب­زدن­‌های ناعادلانه وامثالهم (که همه نشانه‌­های از کار افتادن منطق فکری ماست) روی می­‌آوریم. پرخاشگری نشانه‌­ی رفتاری (بازتاب بیرونی) خشم است. البته همانطور که گفته شد، خشم می­تواند این نشانه (بازتاب بیرونی) را داشته یا نداشته باشد. پرخاشگری فقط منحصر به درگیری فیزیکی نمی­شود

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید

3 دیدگاه

  • با سلام و خسته نباشید، من همیشه در موقع اعصبانیت تصمیم میگیرم و بعد از آن پشیمانم، باید چه راهی را انتخاب کنم که وقتی عصبانیتم فروکش کرد بعد از آن تصمیم بگیرم؟

  • درود بر شما.من وقتی عصبانی میشم تا جای ممکن خودم را کنترل میکنم و در برابر عصبانیتم هیچ حرفی نمیزنم و سعی میکنم با بی تفاوتی و بی محلی به طرف بفهمانم ولی وقتی هم شروع کنم به گفتن حرفم دیگه هیچی نمیفهمم و خودم میدونم که کلمات بدی به کار میبرم.باعث آزار طرف مقابلم میشم.