روزنامه: کاهش اضطراب
این یادداشت افشین طباطبایی در ۲۷ آبان ۱۳۹۳ در روزنامه آرمان صفحه آخر چاپ شده است.
روزنامه: کاهش اضطراب
در تعالیم اسلامی، شیوه‌های گوناگونی برای مقابله با اضطراب وجود دارد. اصلی‌ترین راه غلبه بر آن و رسیدن به ثبات ذهنی، «ایمان به خداوند» است. علی (ع) در روایتی می‌فرمایند: «ایمان بیاور تا درامان باشی» آن حضرت همچنین ایمان به خدا را مساوی با آرامش و امنیت می‌دانند و می‌فرمایند: «ایمان همان امنیت و آرامش است». ایمان به خداوند آثار متعددی دارد و هریک به شیوه‌ای خاص در رفع اضطراب و ایجاد آرامش مؤثرند. «ایمان بدون شک مؤثرترین درمان اضطراب است» (دین و روان- ویلیام جیمز- ترجمه مهدی قائنی- ص ۱۲۴). یکی از آثار ایمان مذهبی، خوشبینی به جهان خلقت و هستی است. ایمان مذهبی به تلقی انسان از جهان شکل خاصی می‌دهد، و آفرینش را هدفدار و هدف آن را خیر و تکامل و سعادت انسان معرفی می‌کند. طبعاً انسانی با این طرز نگرش به نظام کل هستی و قوانین حاکم بر آن خوشبین خواهد بود. «شکل دنیا در نظر مردم با ایمان فرق می‌کند، زیرا مردم مذهبی به طورکلی اعتقاد دارند که هر واقعه و امری که به زندگی آنها ارتباط دارد، انعکاسی از مشیت الهی است». (ویلیام جیمز- دین و روان- ترجمه مهدی قائنی- ص ۱۶۸). یکی دیگر از آثار ایمان مذهبی «روشندلی» است. انسان همین‌که به حکم ایمان مذهبی جهان را به نور حق و حقیقت روشن دید، روشن‌بینی فضای روح او را درخشان می‌کند و در حکم چراغی می‌گردد که درونش روشن شده باشد. چنین فردی به خوبی مشکلات را درک می‌کند و با روشنایی نور ایمان و در پرتو عنایت خداوند متعال، به حل آنها می‌پردازد و کمتر دچار اضطراب می‌شود. ولی جهان در نظر فرد بی‌ایمان پوچ است، خالی از بینش و روشنایی، به همین سبب، خانه دل چنین آدمی‌تاریک و سرد است و چون جایی را نمی‌بیند، راه‌حل رفع مشکلات و غلبه بر اضطراب حاصل از آنها بر او بسته می‌باشد. فرد با ایمان با ابزار خوشبینی و در پرتو روشندلی، به نتیجه مطلوب تلاش‌های خود امیدوار است. در منطق مومن، جهان نسبت به سعی او بی‌طرف و بی‌تفاوت نیست بلکه دستگاه آفرینش حامی‌افرادی است که در راه حق و حقیقت و درستی و عدالت و خیرخواهی تلاش می‌کنند: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید؛ اگر خدا را یاری کنید (در راه حق گام بردارید) خداوند نیز شما را یاری می‌کند و گام‌هایتان را استوار مىدارد» (سوره محمد- آیه۷)۱. فرد با ایمان به کمک خداوند امیدوار است و در بحران‌های زندگی و برای رسیدن به اهدافش دست یاری به سوی خدا دراز می‌کند و امید به خدا مانع از ابتلای به اضطراب می‌شود. انسان فطرتاً جویای سعادت است و حتی از تصور رسیدن به آن، مسرور می‌گردد، اما از فکر یک آینده شوم همراه با محرومیت، همواره دچار دلهره و اضطراب می‌شود. انسان با ایمان چون ذهنی آرام و نامتزلزل دارد، کمتر دستخوش اضطراب و شک و تردید می‌گردد، به‌طور معمول آنچه مایه نگرانی انسان می‌باشد و تکلیف خویش را در آن‌باره روشن نمی‌بیند، رویدادهای جهان پیرامون و زندگی است. او نمی‌داند با همه تلاش‌ها، آیا پایان کارش عدالت است، یا محرومیت و تبعیض؟ این جاست که دلهره و اضطراب در مخرب‌ترین شکل ممکن بروز می‌نماید، و این سیر گاه چنان ادامه دارد که انسان به یاس و ناامیدی می‌رسد. ایمان مذهبی، به انسان، اعتماد و اطمینان می‌بخشد، و دلهره و نگرانی او را نسبت به اتفاقات جهان زایل می‌سازد، و یکی از بهترین راه‌های رسیدن به آسودگی و خوشبختی است.
