خشونت­ خیابانی

خشونت­های خیابانی:

یکی از جلوه های خشونت استفاده عمدی از نیروی فیزیکی علیه خود یا فردی دیگر است که امکان دارد موجب صدمه دیدن یا مرگ او شود. خشونت را براساس رابطه­ بین قربانی، مجرم، علت درگیری، محل حادثه و… می­توان طبقه­ بندی نمود.

خشونت خیابانی استفاده از نیروی فیزیکی توسط فرد یا افرادی درمکان­های عمومی می­باشد. تقریبا یک سوم این جرایم در خیابان و محیط­ های باز صورت می­گیرد، و اشکال مختلفی دارند، از جمله سرقت (با یا بدون آسیب)، مزاحمت نوامیس، زورگیری، نزاع سطحی منجر به ضرب و جرح، تهدید با انواع سلاح سرد، قتل، تجاوز و… گرچه بسیاری از خشونت­های خیابانی به نظر میرسد مربوط به اراذل و اوباش است، ولی افراد عادی زیادی هم به ­طور ناخواسته به بهانه ­های واهی درگیر زدخوردهای بی­مورد با یکدیگر می­شوند، تصادف دو خودرو، خرید و فروش، طلب­ پول و… همین موضوع خشونت خیابانی را به یک مساله و مشکل برای سلامت عمومی تبدیل کرده.

هم­چنین نزاع­ برخواسته از خشونت موجب آسیب­های غیرکُشنده و ناتوانی­های دایم یا موقت نیز می­شود. برخی از قربانیانی که در بیمارستان­ها تحت درمان قرار گرفته­ اند، در ساختمان­های عمومی یا در خیابان جراحت و زخم چاقو و خنجر برداشته بوده ­اند. آسیب­هایی که موجب ناتوانی دایمی می­شوند، تاثیرات اجتماعی، احساسی و اقتصادی زیادی برای فرد آسیب دیده به­ دنبال خواهد داشت. به زنان و کودکان نیز آسیب­های جدی وارد می­شود.

نزاع بار مالی نیز به دنبال دارد. آسیب­های ایجاد شده(در زد وخوردها) موجب پرداخت دیه شده و هردو طرف را به ­واسطه­ رفتن به کلانتری، دادسرا و… ازکار یا تحصیل باز می­دارد. اجتماع نیز بار اقتصادی این خشونت­ها را متحمل خواهد شد.

پیش­گیری از نزاع خشونت­بار سه سطح دارد:

۱- برای پیش­گیری از بروز دردسر و اَعمال خشونت­ آمیز، قبل از وقوع آن توصیه­ های مطرح می­شود مثل؛ خروج از صحنه، مهارخشم، راه­ کارهای جلوگیری از درگیری و نزاع، بالابردن سطح فرهنگ از طریق آموزش.

۲- پیش­گیری از آسیب­های بیش­تر، متوقف نمودن نزاع یا درگیری بدون فوت وقت، فرو نشاندن التهاب خشونت ­آمیز، با استفاده از ابزارهای قانونی – همت شخصی، نیروی پلیس و…

۳- محدود کردن میزان ناتوانی قربانی پس از وقوع آسیب.

در رویکرد عدالت کیفری (شماره ۲) برای پیش­گیری از خشونت معمولا با طرد افراد خشن (دستگیری، محاکمه و…) تلاش می­شود احتمال آسیب­های بیش­تر یا مرگ­های ناشی از چنین نزاع­ هایی کاهش یابد. تلاش ­های عدالت کیفری با استراتژی­ سطح اول هم در ارتباط هستند چون از وقوع عمل خشونت­آمیز جلوگیری می­کند.

رویکرد سلامت عمومی از منظر حفظ سلامت با تعیین نوع قربانیان و مجرمان آسیب­های خشونت ­آمیز و محل وقوع نزاع اقدامات بازدارنده را به سمت صحیح هدایت می­کند.

برای ایجاد برنامه­ ها و سیاست ­های موثر پیش­گیری، و حفظ سلامت عمومی باید عوامل بروز اَعمال خشونت­ آمیز ، نزاع و… را شناسایی نمود. محققان با استفاده از تحقیقات علمی عوامل موثر در افزایش یا کاهش اَعمال خشونت ­آمیز و مولفه­ های بازدارنده را شناسایی کرده­اند. ویژگی­ های؛ روانی (ابراز خشم)، اجتماعی (توانایی مهار نفس)، رفتاری (مصرف موادمخدر، حمل سلاح سرد) نیز در افزایش رفتار خشونت­ آمیز مثل درگیری و نزاع خیابانی نقش دارد. در حال حاضر نوجوانان و جوانان کم سن بالاترین و رو به رشدترین خشونت­های کُشنده و غیرکُشنده را دارا هستند.

ویژگی­ محیط­ های اجتماعی و شهری نیز عاملی در وقوع خشونت­های خیابانی است. مثل: قرار گرفتن در معرض خشونت یا مشاهده­ رفتار خشونت­ آمیز در خانواده­، هم­سالان، همسایه ­ها، مردم، رسانه­ ها (تلویزیون).

نوجوانانی که قربانی یا شاهد خشونت بوده­ اند بیش­تر در رفتارهای خشونت ­آمیز شرکت خواهند کرد. علاوه بر این، کودکانی که توسط والدین فاقد مهارت­ های فرزند­پروری بزرگ می­شوند یا در دسته­ های ارازل و اوباش قرار دارند، بیش­تر در نزاع­ های خشونت ­­آمیز شرکت خواهند کرد.

در محیط­ هایی که فرصت­ های اقتصادی و آموزشی کمی دارند، خشونت راهی برای کسب احترام و مقام است.

برنامه ­های بازدارنده و استراتژی­ های موثر برای پیشگیری باید مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. علاوه براین، استراتژی­ های قانونی و سیاسی می­تواند بر تلاش­های سلامت عمومی در جهت کمک به کاهش هزینه­ های ناشی از خشونت­ های افراد کمک کند.

«نوربوت الیاس» متفکر و جامعه ­شناس آلمانی، پروژه­شی فکری را دنبال می­کرد که خود نام «فرآیند متمدن شدن» برای آن نهاد. او در پی فرآیندهایی بود که در طول تاریخ، ما انسان­ها را از موجوداتی «طبیعی» تبدیل به موجوداتی «متمدن» کرده است. این فرآیند، بیش از هرچیز داستان مهار عواطف و احساسات طبیعی و غریزی انسان­ است. در این عقیده؛ تمدن از راه اِعمال سلطه بیش­تر به ­دست می ­آید. سلطه ­بر بدن، بر رفتار غیرقابل پیش­ بینی، مهار خشونت و جنگ و پرخاشگری، مهار میل جنسی و مسایلی از این دست.