اجتماعی

حسادت

حسادت - دکتر طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

حسادت سراغ همه می­رود. کمترکسی مي­تواند ادعا کند که در طول زندگی خود اصلاً حسودي نكرده است، اما مسأله­ مهم چگونگی برخورد با این حس ویرانگر می­باشد.

حسادت، احساسي منفی ا­ست كه به ما دست مي­دهد و بیش­تر با اندوه و نارضایتی همراه می­باشد. انسان همواره علاقمند به پیشرفت و تکامل بوده و هست و ضمیر ناخودآگاه به این موضوع آگاه است و برای آن تلاش می­نماید.

كسانيكه در اثر خود­ کم ­بینی، شخصيت ­شان را ناچيز مي­پندارند، پیشرفت و موفقیت اطرافیان را مورد حمله قرار داده و تمام توان­شان را برای از بین بردن آن به­ کار می­گیرند. ویروس حسادت، شخص حسود را هم­چون خوره از درون نابود می­کند و به دیگران نیز آسيب­ هاي جدي خواهد رساند.

حسادت وقتی به ­وجود می­آید که كسي احساس کند، آن­چه دارد، کمتر از آن چیزی­ است که باید داشته­ باشد. انسان به­ چيزي حسودی می­کند که برایش ارزش دارد. کسی­ که ­حوصله­ کار با کامپیوتر را ندارد به­ یک متخصص كامپيوتر حسودی نمي­کند.

مسأله این نیست که یک خانواده در فقر و بدبختی دست و پا بزند و دیگری ثروت زيادي داشته­ باشد. حسادت گاهي به­­ خاطر این است که ديگري چيزي بيش­تر از من دارد؛ به­ عنوان مثال، آدم حسودي كه يك ماشين آخرين مدل دارد به كسي كه دو ماشین مدل بالا دارد حسادت مي­كند.­(شايد چندان از پول­دارها خوش­مان نيايد و برخي اوقات از زور ناراحتي، آنان را  نُزول­ خور و كلاه­بردار خطاب كنيم، ولي در خلوت، دل­مان مي­خواهد که ما نیز به نحوی پول­دار شويم). آيا اين طبيعت انسان است يا شرايط باعث مي­شود که اين­گونه رفتاركنيم؟

چنين طرز فكري برخلاف منافع خودمان است.(چون میل به بهتر زیستن ریشه در همه­ امیال مادی ما ­دارد). اگر ثروت کسی، مانع خوشحال بودن ما می­شود، به این دلیل است که نتوانسته ­ايم حسادت خود را مهار ­کنیم. تا زمانی­که طرز تفکرمان را تغییر ندهیم، زندگی پُرباری نخواهیم داشت. متأسفانه به داشته­ های­مان كمتر توجه مي­كنيم، و بیش­تر تمرکزمان بر دارایی دیگران است. این مسأله­ بغرنج، ایجاد ناراحتی و احساسات منفی­ کرده، ما را برده­ خود می­سازد. حال چگونه احساس آزادي و آرامش كنيم، وقتی خوشحالي­مان در گرو این است که بیش­تر از دیگران داشته باشیم؟

هنگامي­كه احساس ناامني مي‌كنيم، حسادت در تاريكي كمين می­کند و آماده مي‌شود تا به ­ما هجوم­ بياورد. دايره­ تاثير حسادت، نامحدود ­است و مي­تواند رابطه­ زوج‌ها، همكاران، دوستان، شركا و… را خدشه­ دار ‌كند.   

حسادت هم­چون شعله افكني­ قلب انسان را به آتش مي­كشد

حسادت يك ویژگی رفتاری و شخصیتی ارثی نیست؛ به همین دلیل با ایجاد و اجرای راه­کارهای مناسب در خانواده و اجتماع می­توان مانع پیشرفت و حتا پيدايش آن شد. بد نیست بدانید که بيش­تر، عوامل محیطی، دوران کودکی و بلوغ باعث تشدید حسادت می­شوند. شكل حاد حسادت باعث بروز پرخاشگری نسبت به­ طرف مقابل می­شود.

۱- کسانی بیش­تر حسادت می­کنند که توانمندی­ های خودشان را دست­ کم می­گیرند.

۲- افرادی ­که خودشان را توانا می­دانند، ممکن است به موقعیت والای دیگران غبطه بخورند.

۳- هرچه پایگاه اجتماعی افراد به­ هم نزدیک­تر باشد، بیش­تر به­ یکدیگر حسادت می­کنند.

آثار حسادت را می­توان به چهار گروه تقسیم کرد

*آثار روانی:

تأثیری که بر حالات روانی و خُلق و خُوي فرد می­گذارد؛ در او به ­صورت یک عُقده ظاهر می­شود.

*آثار رفتاری:

شخص را وادار به صدمه ­زدن می­کند؛ مانند: بدگویی، افترا، گروکشی اطلاعات، چوب لای چرخ گذاشتن و…

*آثار ذهنی:

حسادت مانند هر احساس منفی دیگری، نيروي مُختل كننده از خود تولید می­کند.

*آثار اجتماعی:

به­ طور معمول باعث می­شود که شخص در نزد ديگران كم ارزش جلوه كند.

راه­کارهای درمان حسادت

در درجه­ اول، باید نحوه­ تفکر و نگرش­مان را تغییر دهیم و اثرات منفی حسادت را به­ خود یادآوری کنیم. حسود نبودن منافع زيادي دارد. منافعی؛ مانند یک زندگی توأم با آسایش و آرامش. می­باید متذکر شد که حسادت يكي از معدود احساسات منفي ا­ست كه به راحتي موجب سلب آسايش و آرامش می­گردد و به سُست شدن پايه ­هاي خوشي و خوش­بختي انسان منتهي مي­شود.

بهتر است وقتی عنصر حسادت در وجودمان به غليان مي­افتد، سعي نماییم زشتی این حس را به­ یاد آوریم؛ به نعمت­ ها و امتیازها، داشته ­ها و نقاط مثبت­ مان توجه کنیم؛ بر ارزش­ ها تعمق کرده، كلاه­مان را قاضي نماییم و از خود بپرسیم: اين موضوعي كه فکرمان را مشغول كرده است چه­ ارزشي براي­ ما دارد؟

پرهيز از رقابت­های بی­ ثمر يا مديريت آن­ها و شناخت توانایی­ های بالقوه­ شخصيت­ مان، از ديگر راه­كارهاي موثر در تعديل حس حسادت است.

حسادت سد بزرگي بر سر راه خوش­بختي ا­ست

غبطه با حسادت تفاوت دارد

طالب برخورداري از نعمت و سعادت دیگران بودن، بدون آرزوی زوال آنان را غبطه گويند. شايد بتوان گفت که حسادت و غبطه هر دو، احساسا­تی شبيه به­ هم را بر مي ­انگيزند كه  جهت­شان فرق می­کند. درواقع حسادت به ­سمت شخص دیگري­ است، اما غبطه به ­سمت خود است. به ­عنوان مثال ما وقتی به شخصی خوش ­اندام حسادت می­کنیم، در دل می­گوییم: «ای­ کاش زیبایی ­اش زایل شود»، اما وقتی غبطه ­می­خوریم، در دل می­گوییم: «باید ورزش­ کنم و مراقب تغذیه ­ام باشم تا تناسب اندامی مثل او پیدا کنم».

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید