کتاب خوانی
اولین کلام وحی که به رسول خدا نازل شد نیز «اقرا – بخوان» بود. قرآن کریم، سند جاودانگی بعثت است. بعثت مهمترین فراز از تاریخ اسلام بوده و نزول قرآن کریم نیز از این زمان آغاز میگردد. کلمه بعثت به معنای «برانگیخته شدن» بوده و در اصطلاح به مفهوم فرستاده شدن انسانی از سوی خداوند متعال برای هدایت دیگران میباشد.
روز مبعث، روز نابودی قساوت و شرارت بود؛ پایان مرگ کرامتهایی که به پای بتها قربانی میشد؛ روز مرگ جهل و شرک و پرستشهای ناروا بود. مبعث تولد دوبارهی خرد و اندیشهی بشر بود، آغاز رویش انسانیت.
در قرآن كریم ۳۲۲ بار ماده كتابت در ۳۷ صیغه مختلف به كار رفته است. برای مثال ۲۶۳ بار لفظ كتاب، كتب و مكتوبات در قرآن آمده است. سوره حمد را فاتحه الكتاب میخوانند و در ابتدای دومین سوره قرآن نیز لفظ كتاب به كار رفته و باز در جایی از این كتاب عظیم، خداوند متعال وصف كتابت را به خود منصوب كرده است (و كتبنا فی الارواح). علاوه بر این احادیث متعددی وجود دارد كه مبین اهمیت كتاب و كتابخوانی در سیرهی معصومین (ع) است، تا آن جا كه معصومین كتابخوانی و مطالعه و تفكر را در حد فریضه برای امت میدانند.
اهمیت کتاب و کتابخوانی بر هیچ کسی پوشیده نیست. در همهی دنیا آموزش، تحصیل کسب اطلاعات و… مبتنی بر خواندن متون مختلف از طرق گوناگون؛ کتاب، نشریه، روزنامه، مقاله و… است. حتا استفاده از اینترنت و فضای مجازی نیز، متکی بر اصل استفاده از متون نوشتاری است.
گرچه تکنولوژی تحولی عظیم در این عرصه ایجاد کرده است، ولی همچنان روشهای کلاسیک و سنتی عرصه اطلاعات و دانش؛ کتاب و نشریه و روزنامه، جایگاه رفیع خود را حفظ کردهاند و از اهمیتشان کاسته نشده است. آنچه در این میان، به نظر میرسد که در حال کمرنگ شدن و آسیب دیدن است؛ نفس فرهنگ مطالعه میباشد.
چرخیدن و پرسه زدن در فضای مجازی و خواندن مطالب متفرقه اساسا فرهنگ مطالعه محسوب نمیگردد. توسعه شبکههای اینترنتی، علاقمندان به مطالعه و تحقیق را از کتاب بینیاز نمیکند. هر چیز جای خود را دارد؛ ترویج فرهنگ تالیف و انتشار کتاب و کتابخوانی در جامعه با هدف بالا بردن آگاهی و سطح فرهنگ جامعه، امری زیربنایی است. كتابخواني يكي از شاخصهاي توسعه به شمار ميرود، ولی متاسفانه مطالعه وضعيت مطلوبي در ايران ندارد و عمدتا مردم از خريد و يا مطالعه كتاب به دلایل مختلف گريزانند.
خانواده نقش موثري در ترويج فرهنگ کتابخواني دارد. روش تربيتي و آموزشي والدين، طرز تفکر و نگرش آنان، وجود کتب و نشريات قابل دسترس و همچنين سطح اقتصادي و پايگاه اجتماعي خانواده، نقش بسزايي در تقويت عادات مطالعه بازی میکند.
از طرفی دیگر ذخائر غنی ادبی، نويسندگان و شاعران درخشاني که در کشور ما وجود دارد، خود میتواند پشتوانهی محکمی برای برنامه ریزان، ناشران، مولفان و نویسندگان جوان باشد، تا با رویکردهایی جدید درصدد یافتن قالبهایی نو و جذاب یعنی زبان ادبی تازه برآیند و سیل مخاطبان و مشتاقان را به سوی «مطالعه کتاب» راه بیاندازند. چرا کاربر جوان جذب فضاهای مجازی میشود؟ چون محتوای آن با قالبی زیبا و دلچسب به او عرضه میگردد، اگر نویسنده هم با برداشتهایی تازه دست به فرآورییهای نوینی در عرصههای دینی، ادبی و تاریخی بزند و جذابیتی درخور و شیرین به مطالب خود بدهد، قدرمسلم خوانندگان زیادی مشتاق خواندن و مطالعه خواهند شد.
برای ایجاد شوق و انگیزه مطالعه بايد از كودكي شروع كنيم. پدر و مادر، بهترين معلمین هستند كه بايد اشتیاق مطالعه را درانسان تقويت كنند. اگر افراد بزرگتر خانواده به مطالعه علاقمند باشند، فرزندان نيز، در اثر الگوبرداری از آنان با کتاب، بيشتر و بهتر آشنا شده و به مطالعه و کتابخواني، عادت ميکنند.