فرزندان

فرزندان

غالبا مردم روحیه کودکان را نمی­شناسند و با افکار و رفتار غلط فرزندان خود را بد تربیت می­کنند. مشکل از اینجا آغاز می­شود که اغلب فراموش می­کنیم فرزند ما کودکی است به دنبال کشف و یافتن و آموختن. روسو در کتاب امیل می­گوید: «این اشخاص (منظور والدین) همیشه در کودکان خصوصیات بزرگسالان را جستجو می­‌نمایند و هیچ فکر نمی­کنند که طفل قبل از این که بالغ شود چه روحیه‌ای دارد.»

نوزاد هنگام تولد موجودی تربیت نشده و گِلی خام است (سوای استعدادها و سوابق ژنتیک) او از بدو تولد یعنی هنگام ورود به دنیا و روبرو شدن با نور، صدا، سرما، نیروی جاذبه، جدایی از مادر و… احساسات مخرب ترس و اضطراب را تجربه می­کند، و در مسیر بزرگ شدن در میان هزاران پیام؛ باید و نباید و بکن و نکن، الزامات، خرافات، عقاید، قوانین و… تبدیل به انسانی با کارکردهایی خاص از نظر اجتماعی می­گردد. به تعبیر روسو نهال وجود انسان در میان معبر زندگی به واسطه­‌ تنه زدن‌های مکرر عابران کم کم نابود می­گردد، یعنی طبیعت را در او خفه خواهند کرد.

مسئله مهم این است که انسان نادان به دنیا می­آید و به دنبال مرآوده و حشر و نشر با دنیای اطراف و محیط زندگی فهم و شعور کسب می­کند. چارچوب­های ذهنی هر انسانی نیز به همین صورت شکل می­گیرند، که والدین نقشی اساسی و زیربنایی در ساختار فکری انسان بازی می­کنند. درنتیجه اگر والدین از آموزش کافی و آگاهی لازم برای تربیت فرزندان برخوردار نباشند، موجبات تخریب و تضعیف او را فراهم می­سازند.

انسان در دوران کودکی تحت مراودات خود با اطرافیان به ویژه والدین هزاران پیام بازدارنده یا سوق دهنده دریافت می­کند که مجموعه همه این­ها الگوهای ذهنی و شخصیت و چگونگی برخورد او با دنیای پیرامونش را شکل می­دهند.

به والدینی که فرزندان کوچک و خردسال دارند، توصیه می­شود برای جلوگیری از خطاهای احتمالی، تکنیک­های تحلیل­ رفتار متقابل را بیاموزند. در این روش آن­ها ابتدا با چارچوب­های ذهنی و پیش نویس­های ذهنی برگرفته از دوران کودکی خودشان آشنا می­شوند و کم کم به خودشناسی می­رسند، که همین موضوع زمینه باز کردن گره­های ذهنی، شناخت تعصبات و غرور نابهنجار فردی آنان را فراهم می­کند. در قدم بعدی می­توان با استفاده از این شناخت و آموزش خود نحوه تربیت فرزند را فرا گرفت.

پدر و مادری که سال­ها برای تربیت و پرورش و تحصیل فرزند خود تلاش کرده­اند و می‌خواهند فرزندان از خودشان بهتر و موفق­تر شوند؛ اغلب فراموش می­کنند که چه اندازه وقت و سرمایه و عمر خود را در این راه صرف نموده­اند، و درمقام انتقاد و سرزنش و مقایسه­ی دختر و پسر جوان تحصیل کرده­شان با دیگران بر می­آیند و عزت نفس او را فرو می­ریزند، یا با حمایت­های بی­جا و بیش از حد اعتماد به­نفس او را زائل می­کنند. اگر اتومبیلی لوکسی داشته باشیم چهار چشمی از آن مراقبت می­کنیم، ولی بسیاری از والدین به دست خودشان اسباب تخریب شخصیت و حقارت فرزندشان را فراهم می­سازند. همین پیام­های مخرب زمینه­ساز بروز اختلاف و فاصله بین نسل­ها می­شود.

می­کند به­ویژه اگر همراه با تحقیر و توهین و تخریب شان و شخصیت همراه باشد به احساس عدم امنیت و حس نفرت فرزندان از والدین ختم می­گردد. فرزندان نوجوان و جوان نیاز به تایید، تحسین، دیده شدن و دریافت پیام­های مثبت و سازنده­ به جای سرکوفت مقایسه دارند. آنان نیروهای تازه نفسی هستند که هر پدر و مادری می­تواند در زمینه­های مختلف از انرژی ذاتی و پتانسیل ذهنی و تخصص­شان استفاده کند تنها به­شرط باور کردن و میدان دادن به آن­ها.

عدم پایبندی به خانواده ریشه در نبود امنیت و ترس و نگرانی دایم و اضطراب از وضعیت موجود دارد. به­خصوص برای فرزندانی که والدین­شان، در خردسالی و نوجوانی (دوران بلوغ) به آنان در تصمیم­گیری­ها و حل مشکلات خود استقلال عمل نداده‌اند.

اگر والدین به شخصیت و توانمندی­های فرزندان توجه نشان دهند و با فراهم کردن فضایی آرام و امن و عاری از تنش و وحشت گرفته؛ تا سپردن مسئولیت­های کوچک، سرزنش نکردن، تحقیر نکردن، مقایسه نکردن، و زمینه دیده شدن و ابراز وجود آنان را فراهم سازند، قطعا در بزرگسالی افرادی متکی به نفس تحویل جامعه خواهند داد. فرزندان به تایید و تشویق و تحسین در کارهایی که انجام می­دهند، هرچند مختصر و ناچیز که به چشم ما نمی­آید، احتیاج دارند.

فرزندان نوجوان و جوان نیاز به تایید، تحسین، دیده شدن و دریافت پیام­های مثبت و سازنده­ به جای سرکوفت مقایسه دارند. آنان نیروهای تازه نفسی هستند که هر پدر و مادری می­تواند در زمینه­های مختلف از انرژی ذاتی و پتانسیل ذهنی و تخصص­شان استفاده کند تنها به­شرط باور کردن و میدان دادن به آن­ها.

در حقیقت وظیفه­ی اولیه و بعد مسئولیت والدین ایجاد فضایی امن و مطلوب و سرشار از آرامش برای رشد است. ویروس منفی­نگری و بدبینی در کانون خانواده، به­خصوص نسبت به­ توانایی­های دختران و پسران علف هرزی است که باید از ریشه درآورده شود.