دایره بسته افکار منفی:
بعضی وقتها در دایره بسته افکار منفی خیالات و توهمات منفی و بد، گرفتار میشویم و با وجودی که میدانیم آن افکار پوشالیاند، ولی بازهم توان رها شدن از دستشان را نداریم دایره بسته افکار منفی قدرت تخریبی زیادی دارند. میتوان آن را به یک گرداب عمیق و قوی و یا یک گردباد قدرتمند تشبیه کرد که در برابر هیچ کدام نمیتوان مقاومت نمود. اگر به دام و مرکز چرخه افکارمنفی و تخریبی بیفتیم، حالمان دگرگون میشود، و تا فروکش نشدن گردباد یا فرار از گرداب این وضعیت ذهنی ادامه دارد.
انسان رویدادها را توسط بینش ذهنی تجزیه و تحلیل میکند. اگر این دیدگاه مثبت باشد آنچه در اطراف او میگذرد مثبت است، اما اگر منفی باشد، احتمالا شرایط زندگیش بازتاب منفینگری خواهد بود. «آدمهای منفی و بدبین هیچوقت نیمه پُر لیوان را نمیبینند، فقط نیمهخالی را میبینند، اگر هم لیوان کاملا پُر باشد. نگران هستند که نکند کسی آن را خالی کند» (پیتر ویلیامز)
عوامل بدبینی همواره در اطراف ما وجود دارند همه به طور روزمره با آنها مواجه میشوند
ولی افراد خوشبین به واسطه زمینه مثبتاندیشی که دارند چندان تحت تاثیر عناصر تخریبی بدبینی قرار نمیگیرند. البته بدبینی شاید بتواند پشتیبان برخی واقعیاتی باشد که ما به آنها نیاز داریم، زیرا در بیشتر صحنههای زندگی خوشبینی امر تضمین شدهای نیست، گاهی امکان دارد با شکستی غیرقابل برگشت روبرو شویم، که عینک خوشبینی تنها باعث تسکین موقتی ما میشود و چیزی را تغییر نمیدهد.
ولی درکل باید گفت؛ منظور بدبینی عام است، نه موارد خاص. یعنی فرد تا جایی پیش میرود که به هر چه نگاه کند، یا هر اتفاقی که در زندگیش بیفتد، فقط نکتههای منفی، یا نقاط ضعف را ببیند، و هر رویداد و موضوعی را در ذهن خود جریانی غلط و زشت ترسیم و تصور کند.
بدبینی عام تعبیری نادرست از رفتار دیگران هم هست
اگر فرد احساس کند آن چه میبیند با چیزی که در پشت صحنه وجود دارد تفاوت دارد، قطعا این رفتار از مثبتاندیشی نشات نمیگیرد. گاهی انسان بدی میکند اما اگر درونش خوبی باشد، بدبینی تلقی نمیشود. کسانی که به بدبینی دچار هستند یک اتفاق بد را به همه چیز تعمیم میدهند. این تعمیم ممکن است در همه امور زندگی یا تنها در مورد موضوعی خاص باشد در اجتماع آدمهایی وجود دارند که به واسطه شغل، فشارهای مالی، اضطراب یا عدم اعتماد به نفس دچار بدبینی میشوند. فرد بدبین خیال میکند که اطرافیان برای او ارزش قایل نیستند، از اینرو به کسی اعتماد ندارد. او درحالی که به شدت محتاج توجه اطرافیان میباشد، وقتی اطرافیان به او محبت میکنند، آن را پس زده و مهر و محبت آنان را به پای ریاکاری میگذارد، در حقیقت یکی از ویژگیهای این افراد، انزوای عاطفی است
افراد بدبین دارای ویژگیهایی چون: عدم بخشش و فراموش کردن، گرفتاری در رابطه با محل کار، احساس استثمار شدن و… نیز هستند. البته ما با دو گروه افراد بدبین مواجه هستیم؛ یکی افرادی که ممکن است در طول زندگی دچار بدبینی شوند. گروه دوم افرادی که بدبینیشان غیرقابل مهار است و همواره در ترس به سر میبرند و به همین دلیل دچار حالت توهم یا نوعی پارانویید میباشند.
فرد بدبین به نکات منفی بسیار توجه دارد و نقطه ضعفهای ناچیز را به خوبی میبیند. همیشه دارای عدم اطمینان است و خودش را از همه چیز مبرا میداند و گاهی هم ممکن است همراه با خود شیفتگی باشد. تعصب در روانشناسی به معنای فکر غیرمنطقی است که با موقعیت متناسب نیست. اما بدبینی به معنای آن است که: «من میترسم اتفاق ناگواری بیفتد ولی دلیلی منطقی هم برای آن ندارم». البته فرد بدبین هیچوقت خودش را با تعصب توجیه نمیکند بلکه دیگران را بدبین و متعصب مینامد.