روانشناسی

دایره بسته افکار منفی

دایره بسته افکار منفی - دکتر طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

دایره بسته افکار منفی:

بعضی وقت­‌ها در دایره بسته افکار منفی خیالات و توهمات منفی و بد، گرفتار می‌شویم و با وجودی که می­‌دانیم آن افکار پوشالی‌­اند، ولی بازهم توان رها شدن از دست‌شان را نداریم دایره بسته افکار منفی قدرت تخریبی زیادی دارند. می­توان آن را به یک گرداب عمیق و قوی و یا یک گردباد قدرتمند تشبیه کرد که در برابر هیچ کدام نمی­توان مقاومت نمود. اگر به دام و مرکز چرخه­ افکارمنفی و تخریبی بیفتیم، حال­مان دگرگون می­شود، و تا فروکش نشدن گردباد یا فرار از گرداب این وضعیت ذهنی ادامه دارد.

انسان­ رویدادها را توسط بینش ذهنی­ تجزیه ­و تحلیل می­کند. اگر این دیدگاه مثبت باشد آن­چه در اطراف او می­گذرد مثبت است، اما اگر منفی باشد، احتمالا شرایط زندگی­ش بازتاب منفی‌­نگری خواهد بود. «آدم‌های منفی و بدبین هیچ­وقت نیمه­‌ پُر لیوان را نمی‌بینند، فقط نیمه­‌خالی را می‌بینند، اگر هم لیوان کاملا پُر باشد. نگران هستند که نکند کسی آن را خالی کند» (پیتر ویلیامز)

عوامل بدبینی همواره در اطراف ما وجود دارند همه به ­طور روزمره با آن‌ها مواجه می‌شوند

ولی افراد خوش­بین به واسطه­‌ زمینه­‌ مثبت­‌اندیشی که دارند چندان تحت ­تاثیر عناصر تخریبی بدبینی قرار نمی‌گیرند. البته بدبینی شاید بتواند پشتیبان برخی واقعیاتی باشد که ما به­ آن­ها نیاز داریم، زیرا در بیش­تر صحنه‌های زندگی خوش­بینی امر تضمین شده­‌ای نیست، گاهی امکان دارد با شکستی غیرقابل برگشت روبرو شویم، که عینک خوش­بینی تنها باعث تسکین موقتی ما می‌شود و چیزی را تغییر نمی‌دهد.

ولی درکل باید گفت؛ منظور بدبینی عام است، نه موارد خاص. یعنی فرد تا ­جایی پیش می­رود که به هر چه نگاه کند، یا هر اتفاقی که در زندگی­ش بیفتد، فقط نکته­‌های منفی، یا نقاط ضعف را ببیند، و هر رویداد و موضوعی را در ذهن خود جریانی غلط و زشت ترسیم و تصور کند.

بدبینی عام تعبیری نادرست از رفتار دیگران هم هست

اگر فرد احساس ­کند آن چه می‌بیند با چیزی که در پشت صحنه وجود دارد تفاوت دارد، قطعا این رفتار از مثبت­‌اندیشی نشات نمی‌گیرد. گاهی انسان بدی می­کند اما اگر درونش خوبی باشد، بدبینی تلقی نمی‌شود. کسانی­ که به بدبینی دچار هستند یک اتفاق بد را به همه چیز تعمیم می‌دهند. این تعمیم ممکن است در همه­‌ امور زندگی یا تنها در مورد موضوعی خاص باشد در اجتماع آدم­‌هایی وجود دارند که به ­واسطه­‌ شغل، فشارهای مالی، اضطراب یا عدم اعتماد به­ نفس دچار بدبینی می­شوند. فرد بدبین خیال می­کند که اطرافیان برای او ارزش قایل نیستند، از این­رو به کسی اعتماد ندارد. او درحالی که به ­شدت محتاج توجه اطرافیان می‌باشد، وقتی اطرافیان به او محبت می‌کنند، آن ­را پس زده و مهر و محبت آنان را به پای ریاکاری می‌گذارد، در حقیقت یکی از ویژگی‌های این افراد، انزوای عاطفی است

افراد بدبین دارای ویژگی‌هایی چون: عدم بخشش و فراموش کردن، گرفتاری در رابطه با محل کار، احساس استثمار شدن و… نیز هستند. البته ما با دو گروه افراد بدبین مواجه هستیم؛ یکی افرادی که ممکن است در طول زندگی دچار بدبینی شوند. گروه دوم افرادی که بدبینی­‌شان غیرقابل مهار است و همواره در ترس به سر می‌برند و به ­همین دلیل دچار حالت توهم یا نوعی پارانویید می‌باشند.

فرد بدبین به نکات منفی بسیار توجه دارد و نقطه ضعف‌های ناچیز را به خوبی می­‌بیند. همیشه دارای عدم اطمینان است و خودش را از همه چیز مبرا می­داند و گاهی هم ممکن است همراه با خود شیفتگی باشد. تعصب در روان­شناسی به معنای فکر غیرمنطقی است که با موقعیت متناسب نیست. اما بدبینی به ­معنای آن است که: «من می‌ترسم اتفاق ناگواری بیفتد ولی دلیلی منطقی هم برای آن ندارم». البته فرد بدبین هیچ­وقت خودش را با تعصب توجیه نمی‌کند بلکه دیگران را بدبین و متعصب می‌نامد.

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید