روانشناسی

تحلیل رفتار متقابل – بخش دوم

تحلیل رفتار متقابل - دکتر افشین طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

والد

قسمتی از رفتار، افکار و احساسات انسان است که به دلیل تقلید ناخودآگاهاز کارهایی که پدر و مادر انجام می‌دادند و یا برداشت ما از رفتار آن­ ها است. والد از دو قسمت والد سرزنش­گر (مثبت و منفی) و والد حمایتگر مهربان (مثبت و منفی) تشکیل شده است. مجموعه­ ای از پیش­ داوری ها تعصبات باید و نبایدها، پندها، دستورات اخلاقی، قوانین اجتماعی و مسایلی از این دست که با برداشت از نگرش­ها و رفتار در ناخودآگاه فرد ذخیره شده است. هر چیزی که انسان در دوران کودکی از والدین می­بیند و یا می­شنود را به صورت قوانین زندگی ثبت می­کند و هر گاه به راه­ کاری نیاز دارد به آن­ها رجوع می­ نماید.
صرف نظر از خوبی یا بدی این قوانین و احکام، به عنوان حقایق محض و تخطی­ ناپذیر در ذهن ثبت شده ­اند. زیرا از مرکز اهمیت جهان، سرچشمه­ ایمنی خانواده و از سوی آدم بزرگ­ ها گرفته شده است.

هر رفتار والد نهی کنند و دستور دهنده است. کسانی که شخصیت والد قویی دارند به کودک درونی خودشان و دیگران آزار می­رسانند و کمترین نیازهای کودک درون­شان را ارضا نمی­کنند. طرز شناسایی والد با اوامر و دستورها و جملات شرطی شده­ ای است که به دیگران می­دهد.

مردان و زنانی که والد قدرتمندی دارند و همیشه در حال نهی رفتار و افکار دیگران هستند، خسته کننده ­ترین آدم ­ها می­باشند و اکثر کودکان از دست آن­ ها فراری­اند، بجز کودکانی که والدپذیری قوی  دارند(زورگویی را می­پذیرند – پنجره اول: خودکم ­بینی). والد از مظاهر قدرت كپي شده و ضبط­هاي ويدئويي رفتار و گفتار پدر و مادر نسخه­ برداری می­کند. والد  سلطه­ گر، محدودكننده و قانون­گذار است البته در عين حال مهرورز و تسلي­ بخش می­باشد. والد گنجينه سنت­ ها  و براي بقاي تمدن حياتي است و در موقعيت­ هاي مبهم و ناشناخته كه بالغ اطلاعات كافي در اختيار ندارد، والد بهترين مبنا براي تصميم گيري است.
والد می­تواند كنترل كند، تصمیم بگیرد، نقش بازی كند و دلیل تراشی كند و نیز ممكن است در بعضی موارد حق با او باشد. والد انتقادگر معمولا در افرادی با عزت نفس پائین و خودآزار مشاهده می­شود.

والد به ۲ دسته تقسيم می شود:

والد حمایتگر:

با علاقه از دیگران حمايت مي­كند. قدرتمند و كارآمد است و اهل نوازش، به همین دليل به او احترام مي­گذارند.

والد سرزنشگر:

همان­گونه که پیداست انگشت بر نقاط ضعف و ایرادات افراد می­گذارد. سختگیر و گاهی آزاردهنده است. اطرافیان از عملكردش دچار ترس و واهمه می­شوند. باعث مي­شود تا ديگران حس بدی نسبت خود پیدا كنند. او محترمانه حكم نمي­كند چون قدرت نظارت یا ریاست بر ديگران را دارد بر آن­ها امر و نهي مي­كند.

 

رویکردها

بهترین راه مهار والد توجه مناسب به کودک درون است تا نیازهای خویش را ارضا کند­. دستوراتی که از والد درونی صادر می شود را باید مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم.

افراد خلاف کار و جانی­ های بالفطره، والد ضعیفی دارند و یا اصلا والد ندارند. ما به هیچ روی نباید در صدد نابودی این بخش از شخصیت وجود خود باشیم، چون در آن صورت کودک بد درون طغیان خواهد کرد و دیگر عاملی برای سرکوب او وجود نخواهد داشت­. شناخت هر یک از شخصیت های فرضی درونی در جهت به دست آوردن مهارت مدیریت به موقع و استفاده به جا از آن­هاست.

 

 

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید