تسلط بر مثلث تباهی

هيچ­كس واقعأ راه غلبه برخشم، دست كم در تمام موارد را نمي­داند. خشم، نعمتي الهي و بخشي طبيعي از وجود انسان است، اما تسلط بر آن آسان نيست. هر انسانی بسته به فشارهای روانی دوران کودکی و تجارب تلخ آن، اغلب به ­واسطه‌ی رفتارهای نسنجیده پدر و مادر، یا محیط نامناسب و پُر استرس زندگی و عدم رفع به­ موقع نیازهای خاص کودکی، نهال اضطراب و تشویش و حتی ترس در او جوانه زده و تا به سنین بزرگسالی برسد تبدیل به درختی تنومند می­گردد، یعنی به نوعی مثلث تباهی: ترس- اضطراب- خشم و پیدا کردن راهی برای تسلط بر مثلث تباهی.

خشم به شخص خشمگین بیش­تر آسیب می­زند تا به کسی که قربانی خشونت است. گام اصلی مهار خشم بخشش و گذشت است. البته منظور از بخشش، فراموش کردن، نیست، بلکه ابتدا ببخشیم، بعد بپذیریم و آن­گاه که خشم خود را کاهش دادیم درباره­‌ی موضوع مذاکره کنیم، درنهایت می­توانیم تصمیم بگیریم که گذشت کنیم یا نه. تجربه­‌ی بشری نشان داده پتانسیل خشم تخریبی و ویرانگر است نه سازنده.

برای کاستن از نیروی تخریبی مثلث تباهی و تسلط بر مثلث تباهی باید تا جای ممکن آن را کوچک کنیم، این­کار با استفاده از قدرت عزت نفس امکان­پذیر است. هر فردی، جدای سن، جنس، فرهنگ و شغل، نيازمند عزت نفس است. عزت نفس پايدار رابطه­‌ای تنگاتنگ با خودباوري واقعي دارد.

 خودباوري واقعي يعني: خود را آن­گونه كه هستيم باور كنيم. عزت نفس از متغيرهايي است كه بر همه­‌ی سطوح زندگي اثر مي­گذارد. يكي از اين سطوح، تسلط بر عناصر مخرب روانی (تسلط بر مثلث تباهی) است. براي اين­كه بتوانيم خشم- ترس- اضطراب خود را مهار و مدیریت کنيم بايد عزت نفس­مان تقويت شود. همه‌ی انسان‌ها از آثار تخریبی مثلث تباهی (رفتارهای خشونت‌­بار یکی از بارزترین جلوه­‌ها است) رنج می­برند مگر بتوانند ضلع­‌های آن را کوچک کرده و مدیریت کنند.

عوامل متعددی در تربیت افراد موثر می­باشند، خانواده به­ عنوان اولین محیط اجتماعی زندگی بسیار حائز اهمیت است و خیلی از چیزها را افراد در سال‌های اولیه­‌ی حیات اجتماعی خود در آن­جا می‌­آموزند. خانواده می­تواند از جهات مختلف موجب بروز یا تشدید پرخاشگری شود.

هر روز آدم‌های زیادی را می‌­بینیم که به بهانه‌­های مختلف از کوره در می­روند. با ماشین تصادف کرده­‌اند، سر یک مساله مالی دعوا دارند، یکی به دیگری توهین کرده، یک نفر با موبایل داد و بیداد می­کند، فردی به همکارش طعنه می­زند، زن و شوهری مشاجره می­کنند و امثالهم. باورش سخت است اما همه­‌ی این آدم‌ها به یک شکلی در حال «پرخاش» هستند.

موضوع این است اگر می­خواهید ماهرانه زندگی کنید، باید بر خشم­ خود لگام بزنید. خشم و پرخاشگری یکی نیستند. خشم یک هیجان طبیعی است، که همه آن را تجربه می­کنیم. بعضی وقت ها شدید، بعضی وقت‌ها خفیف (ممکن است عینی نشود). ولی پرخاشگری رفتار بیرونی است (عینی و مشهود). در کل باید تسلط بر مثلث تباهی پیدا کنیم.

ما ممکن است خشمگین شدن یک نفر را نبینیم، اما متوجه  پرخاشگری‌اش می­شویم. پرخاشگری یعنی کاری که باعث صدمه زدن به خودمان، دیگران یا اشیا می­شود. معلوم است که در مورد خودمان یا دیگران این صدمه حتما فیزیکی نیست. همیشه خشمگین شدن به پرخاشگری منتهی نمی­شود. پرخاشگری فقط یکی از نتایج محتمل خشمگین شدن است، موضوع این است که چطور می­شود خشمگین شد اما پرخاش نکرد؟

پرخاشگری یعنی تجاوز به حقوق دیگران. رفتار پرخاشگرانه معمولا تنبیهی، خصمانه، سرزنش‌­آمیز و تحکم‌جویانه است، و می­تواند شامل تهدید، توهین و حتی تنبیه بدنی شود. مسخره کردن، پوزخند، طعنه زدن،­ دست انداختن، غیبت و… نیز از مصادیق خشونت و نماد و جلوه‌ی عینی پرخاشگری است. همچنین پرخاشگری، رفتاری است که با قصد صدمه رساندن جسمی یا روحی، یا نابود کردن دارایی به فردی دیگر صورت می­گیرد. تسلط بر مثلث تباهی مانع پرخاشگری‌های کوچک که اغلب عامل درگیری و منازعات است می­شود.