روانشناسی

خشم‌ افسارگسيخته

خشم افسارگسیخته - دکتر طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

امروزه، يكى از مشكلات بزرگ در همه‌ی جوامع وارد آمدن اضطراب و استرس (فشار روانى) به ­روان و پی آمدش خشم‌ افسارگسيخته است. اضطراب و هراس و نگرانى، بستر مناسبى براى رشد نهال خشم است. فشار روانى، ناكامى، احساس تضاد اجتماعى و تهديد امنيتى مى­توانند بالقوه،  استرس­زا باشند. خشم، مى­تواند واكنشى روانى باشد به­ آن چه فرد در لحظه‌­اى خاص يا در طول زندگى به­ آن دست نيافته و يا احساس شكست و خُرد شدن و سرخوردگى شديد مي­كند، كه به ­صورت فشار روانى، انباشته شده است. شمار زيادى از افراد، بر اين باورند كه زندگى بايد منصفانه باشد. در جهان­ واقعى، رسيدن به انصاف كامل، غير ممكن است. بسياري از حوادث، روند پيچيده­‌اى دارند

دانشمندان دلائل مختلفی برای خشم بیان نموده‌­اند از جمله عوامل؛ ژنتیکی، مصرف موادمخدر، الکل، آلودگی­ هوا، مشکلات اقتصادی، اختلافات خانوادگی، ترافیک، کم تحرکی، نوع تغذیه، از عوامل تأثیرگذار در خشم برشمرده‌اند. عده‌ای هم آن را به بافت اجتماعی فرهنگی و پیشینه خانوادگی نسبت دادند و ثابت کردند آدم‌های بد اخم یا حساس متعلق به خانواده‌های از هم گسیخته، آشفته و پر هرج و مرج هستند. خانواده‌هایی که مهارت‌های ارتباط جمعی را نیاموخته بودند و سرانجام نتیجه همه تحقیقات به آنجا رسید که تمام آدم‌ها استعداد و آمادگی عصبانی شدن را دارند و همیشه به دنبال فرصتی برای ابرازش هستند. خشونت به عنوان شناخته شده‌ترین روش ابراز خشم به شیوه مهار نشده محسوب می‌شود. گرچه روان‌شناسان سال‌ها پیش خشنونت را به عنوان یکی از صفات ذاتی انسان‌ها معرفی کردند، اما امروزه تئوری‌های جدیدی درباره آن شکل گرفته است. گروهی دیدن الگوهای خشن را در اقدام به آن مؤثر می‌دانند. گروهی معتقدند علت اقدام به خشونت نتیجه گرفتن از آن است، به این ترتیب که فرد به واسطه رفتارهای تهاجمی احساس اعتماد به نفس بیشتری می­کند و یا فشار کمتری را از سوی نیروهای غالب احساس می‌نماید.

همه‌ي ما با خشم به خصوص خشم‌ افسارگسيخته آشناييم و بارها جان­ گرفتن­ش را در وجودمان حس ­كرده­‌ايم و گاه در لحظاتی ­كوتاه تحت­ تأثير قدرت آن قرار گرفته‌­ايم. گاه از سر­خشم با ديگري ­درگيرى­لفظى و يا فيزيكى پيدا كرده‌ايم و بعد (در بيش­تر مواقع) وقتى آتش­ خشم­‌مان فروكش كرده، از عمل خود پشيمان­ شده‌ايم و تأسف­ خورده‌ا­يم.

خشم از جمله احساساتی است که از کودکی به عنوان عاملی ناپسند شناخته می­شود و به همین دلیل، برای حفظ محبوبیت و موقعیت اجتماعی خود مجبوریم به خیال خودمان پنهانش کنیم. گذشته از آنکه معمولاً عصبانیت را نمی شود پنهان کرد و زودتر از آنچه خیال کنیم لو می­رویم، پنهان کاری عواقب دیگری هم دارد. از جمله این که راه‌های کنترل عصبانیت را هرگز یاد نمی‌گیریم و از مهار کردن نیروی سرکش درون عاجز می‌شویم.

خطاها و نقصان‌هاى فكرى، اغلب باعث خشم‌ افسارگسيخته و نامناسب مى­شوند. اگر نقاط ضعف فكرى و خطاهاى آن را بشناسيم، بهتر مى­توانيم با تدابيرى از ميزان خشم‌شان بكاهيم. مغز را مى­توان به ­يك اندام فيزيكى تشبيه كرد. وقتى شما بيمار، گرسنه، خسته، مضطرب و… مى­شويد، مغز نمى­تواند، به­ اندازه‌ى شرايط ­طبيعى به ­وظايف خود عمل كند; توانايى استدلال، پايين مى­آيد­ و مغز با مشكلاتى روبرو مى­شود كه خشم افسار­گسيخته و فوران يافته، يكى ­از نتايج آن است. يكى ­از راه‌­هاى فروكش ­كردن خشم و مهار اوضاع ­بحرانى توانايى مديريت­ استرس­ روانى و اضطراب است

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید

4 دیدگاه