روانشناسی

وقتى خشم فوران مى­‌كند

وقتى خشم فوران مى­‌كند - دکتر طباطبایی
نوشته شده توسط افشین طباطبایی

وقتى خشم فوران مى­‌كند

هر انسانى از قدرت، احساس ­خشنودى و رضايت مى­كند. اما منظور و مفهوم قدرت و تعريف آن، خيلى­‌ها را دچار توهم و خطا مى­‌نمايد. بسيارى، چون خود را ناكام و درمانده مى­‌پندارند، سعى دارند از طریق پوشاندن اين احساسات با خشمگين­ شدن، جريان امور را به ­دست گيرند. احساس ­ناكامى، درماندگى و… در اصل، توصيف حالت و موقعيت روانى پيش­ آمده است. ناكامى، يعنى دست ­نيافتن به آن چه مد نظر فرد است. درماندگى، نداشتن توانايى در انجام­كارى ا­ست كه ميل درونى طلب کرده. ابهام، درك نكردن اوضاع و احوال است و چنين موقعيت‌هايى، مى­تواند احساسات متعددى را آزاد كند; از جمله اضطراب، اندوه، كسالت، ملالت و خشم. اشخاصى كه مى­خواهند هميشه قدرتمند ظاهر ­شوند و عنان امور را در اختيار داشته ­باشند، به ­طور معمول خشم، واكنش متداولى از جانب آنان است.

وقتى خشم فوران مى­كند، احساسات ديگر، رقيق و محو مى­شوند. خشم، ناتوانى، عجز، ضعف، ناكامى، نااميدى و ديگر احساسات منفى روانى از اين دست را، كم رنگ و كم مايه مى­كند و فردى كه دچار چنين نقاط ضعفى باشد، به­ طور موقت با پوشش خشم خود را قدرتمند مى­بيند.

احساس قدرت، در ميان مردان امرى شايع است و اغلب به­ عنوان يك ويژگى مردانه ارزيابى مى­گردد. اما خشمگين ­شدن براى رسيدن به احساس قدرتمندى، هيچ كمكى به حل مساله اصلى نمى­كند. خشم، فرارى موقتى­ است كه اغلب بر وخامت اوضاع مى­افزايد. خشم، بر توانايى استدلال­، تأثير منفى شديدى مى­گذارد، آن­هم زمانى كه براى حل مشكل، به استدلال منطقى بيش­تر نياز است. علاوه بر آن، خشم زاويه ديد را به سياه و سفيد محدود مى­كند.

درست­ انديشى، رسيدن به ­احساس حق به ­جانب ­بودن، حل منطقى و عقلانى ­بحران را با دشوارى رو­­برو مى­سازد. خشم، در ساده­‌ترين اشكال خود، به رنجش منتهى مى­شود، افراد را از هم دور مى­كند و ديوارى بين آنان ايجاد مى­نمايد. خشم سركوب شده توليد اضطراب و افسردگى مى­كند.

بهترين راه ­­چاره­، مديريت خشم­ است (مديريت بحران) شاید عقب­ نشينى، سكوت، بى­‌توجهى يا داد و فرياد و… باشد، به شخص و اوضاع بستگى دارد. در وضعيتى ­كه دچار اضطراب هستيم و ضربان قلب تند شده و تنفس نامنظم (درفضایی ملتهب و آکنده از خشونت)، بيش­تر اشخاص در چنین شرايطی (بروز بحرانی عصبى و روحى) نمى­توانند راه ­حلی مناسب و درست پیدا کنند و شيوه­ صحيحى را برگزينند، چون آنان دانش مديريت بحران و جلوگيرى از خشونت را ندارند.

در بعضی مواقع، يك لبخند ساده براى غلبه بر بحران، نشان از صلابتی پيروزمندانه دارد. هر چند برخى افراد آن را رفتارى احساسى قلمداد مى‌كنند، ولى عملى پخته و سنجيده و حركتى خردمندانه است كه از شعور انسانی آگاه سرچشمه می­گیرد.

درباره نویسنده

افشین طباطبایی

افشین محمدباقر طباطبایی. نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی - روانشناختی - مشکلات جوانان. مربی مثبت‌اندیشی. شعار او این است: رهبر ارکستر زندگی خود باشید

دیدگاهتان را بنویسید